Beste excellenties,
Beste dames en heren,
Sommige mensen zijn pessimistisch over de staat van de wereld vandaag. Ik ben het daar niet mee eens. Er zijn goede redenen voor optimisme. Sinds het begin van het nieuwe millennium hebben we enorme vooruitgang geboekt in de duurzame ontwikkelingsdoelen. Vandaag is er meer universele toegang tot onderwijs dan ooit tevoren. 85% van jonge kinderen wereldwijd volgt basisonderwijs. Sinds het begin van de eeuw hebben nog eens 2 miljard mensen toegang gekregen tot veilig drinkwater. Het laat zien dat, als we ons erop toe leggen en beloften worden gevolgd door investeringen, we wereldwijde vooruitgang kunnen boeken.
Klimaatverandering
Natuurlijk is het beeld niet overal rooskleurig. Ons veranderende klimaat baart zorgen. We hebben dit jaar enkele extreme klimaatgebeurtenissen meegemaakt. Bosbranden in Griekenland, Spanje, Canada en Hawaï. Overstromingen in Libië en Hongkong. Lange perioden van droogte en watertekorten in mijn eigen land. Maar laten we naar de trends kijken in plaats van de gebeurtenissen. Laten we naar onze recente klimaatprestaties kijken. En dan zullen we zien dat er reden is voor gegrond optimisme.
Dit jaar is er een recordbedrag van 340 miljard euro geïnvesteerd in hernieuwbare energie wereldwijd. De prijzen van hernieuwbare energie blijven jaar na jaar dalen. Veel klimaatanalisten geloven dat de uitstoot van koolstofdioxide al in 2025 kan pieken en daarna zal blijven dalen, mits we het investeringstempo in hernieuwbare energie volhouden. De voorzitter van het Internationaal Energieagentschap noemde het "het begin van het einde van het fossiele brandstoftijdperk". Hij zei dat dit laat zien dat ons klimaatbeleid werkt. Dus moeten we stoppen met luisteren naar de doemdenkers die beweren dat alles verloren is, dat we op weg zijn naar nergens.
Hoe kunnen we verwachten dat de publieke opinie zich achter de klimaatzaak schaart met zo'n duidelijk defaitisme? We mogen niet wanhopen. We moeten organiseren, we moeten de groene transitie versnellen in plaats van onszelf naar beneden te praten. En om dit te doen, moeten we onze industrie betrekken via een Nieuw Industrieel Pact. We zullen geen klimaatparadijs bouwen op een industriële woestenij. We hebben onze industrie nodig vanwege hun innovatievermogen. Om oplossingen voor het klimaat van morgen te bedenken.
Daarom moet Europa niet alleen een continent van industriële innovatie zijn, maar ook een continent van industriële productie blijven. Schone technologie, zeker. Maar ook groene chemie, groene staalproductie en groene bouwplaatsen. Alles is nodig om onze ‘net zero’-toekomst te bouwen. Dit Nieuwe Industriële Pact zal een van de belangrijke prioriteiten zijn in het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie, dat begint op 1 januari.
Maar om dit Industriële Pact een succes te maken, moeten we verder kijken dan Europa. We hebben partnerschappen nodig. Vooral tussen Europa en Afrika. De fundering ligt er al. België werkt nu al samen met landen als Namibië, Marokko en Egypte om de groene transitie te versnellen. In wind-, zonne-energie en waterstof. Investeringen stromen binnen, creëren lokale werkgelegenheid, bouwen lokale expertise op en exporteren binnenkort schone moleculen van de kusten van Afrika naar onze Noordzeepoorten.
En we werken ook thuis. Samen met Duitsland, Frankrijk, Nederland, Luxemburg, Denemarken, Noorwegen, Ierland en het Verenigd Koninkrijk veranderen we de Noordzee in een grote groene energiecentrale voor Europa. Tegen 2030 zullen we 120 gigawatt aan windenergie op zee bereiken. Dat is het equivalent van meer dan 50 kerncentrales. Genoeg om meer dan 100 miljoen huishoudens van schone, betaalbare energie te voorzien.
We boeken ook vooruitgang op het gebied van kernenergie. België heeft een overeenkomst gesloten met zijn nucleaire operator om de levensduur van zijn twee grootste kerncentrales te verlengen. We blijven een kernenergieland en we zullen zoeken naar vernieuwde, nauwe samenwerking met andere kernenergielanden. Omdat we zowel hernieuwbare energie als kernenergie nodig hebben om klimaatneutraliteit te bereiken.
Migratie
Dames en heren,
Het is van vitaal belang de strijd tegen klimaatverandering te winnen, omdat het de grootste ontwrichter in onze samenlevingen van vandaag is. Het dwingt jongeren massaal hun thuisland te ontvluchten. Deze toegenomen onregelmatige migratie ontneemt het Zuiden hun belangrijkste economische hulpbron, hun meest vitale potentieel: jonge mensen.
Tegelijkertijd worden de gastlanden in Europa geconfronteerd met een instroom van mensen die ze nauwelijks aankunnen. We staan voor een zware taak om alle migranten onderdak te bieden en te integreren in onze samenleving. Het hart van het probleem is dat migratie zoals we die vandaag kennen, afhankelijk is van puur geluk. Het huidige model geeft alle controle en macht aan mensensmokkelaars. Zij beslissen over leven of dood. Zij beslissen wie een land binnenkomt en wie niet. Dit is eenvoudigweg onaanvaardbaar, onhoudbaar en immoreel. Een verlies-verlies voor iedereen die erbij betrokken is. We moeten het huidige migratiemodel herbouwen.
Daarom hopen we tijdens het Belgisch EU-voorzitterschap een nieuw Europees migratiepact te kunnen sluiten. Een pact om ervoor te zorgen dat elk EU-land zijn deel van het werk doet. Solidariteit afdwingen, procedures standaardiseren en versnellen, werken aan een gemeenschappelijk Europees beleid voor terugkeer en terugname. En 'last but not least': een pact om onze gemeenschappelijke grenzen te versterken.
Maar een nieuw EU-migratiepact is slechts een deel van het antwoord. We moeten ook werken aan een van de grootste oorzaken van migratie en dat is armoede en het gebrek aan economische kansen. Ook hier zijn, zoals bij klimaatverandering, partnerschappen het antwoord. Partnerschappen tussen Europa en de doorvoer- en herkomstlanden. Partnerschappen die solide, inclusieve instellingen opbouwen. Om gelijke rechten en gelijke kansen voor allen te creëren. Niet alleen voor een kleine, heersende klasse. En ja, het oplossen van migratie betekent ook het creëren van legale kanalen naar Europa. Via onderwijs- en talentprogramma's. Om de samenlevingen van de thuislanden te versterken. Een verliessituatie ombuigen naar een win-winsituatie. Zodat jonge Afrikanen de Afrikaanse droom kunnen nastreven en hun leven niet in gevaar hoeven te brengen op zee voor de Europese droom of de Amerikaanse droom.
Internationale veiligheid - Sahel & Oekraïne
Dames en heren,
Mensen macht geven betekent ook de machthebbers ter verantwoording roepen. Helaas leven we in een wereld waarin steeds meer krachtpatsers aan de macht komen. Neem de Sahel-regio: geconfronteerd met een ernstige veiligheidscrisis. Getroffen door een storm van terrorisme, armoede en klimaatverandering. Deze drievoudige bedreiging ondermijnt de samenlevingen in Burkina Faso, Mali en Niger. We moeten de territoriale en institutionele desintegratie van de Sahel stoppen. Onze ‘track record’ in de Sahel moet reden tot bescheidenheid zijn, maar het mag niet leiden tot onverschilligheid. De enige manier om vooruitgang te boeken en de heerschappij van de wet te herstellen. Zonder dat zal zelfbestuur nooit mogelijk zijn. Zonder de rechtstaat zal de Sahel altijd een potentieel speelterrein zijn voor buitenlandse bullebakken, waar ze ook vandaan komen.
En het moet gezegd worden dat het duidelijke en directe gevaar afkomstig is van een permanent lid van de VN-Veiligheidsraad. Van Rusland, dat besloot alle internationale regels overboord te gooien en zijn buurland binnen te vallen. Van Rusland, dat zijn tegenstanders executeert. Rusland heeft de Wagner-groep gecreëerd om dood en verderf naar Afrika te brengen. Afrika te plunderen terwijl het de prijs van graan verhoogt voor de meest kwetsbaren. In feite is wat Wagner en Poetin in Afrika doen precies hetzelfde als in Oekraïne. Afrika beletten te floreren. Afrikaanse landen hun soevereiniteit ontzeggen. En uiteindelijk, net als in Oekraïne, koloniseren. Poetin en Wagner willen de klok terugdraaien. Ze willen de oude wereldorde herstellen zoals die werd gedomineerd door koloniale machten.
Dames en heren,
De dekolonisatie en ontvoogding van Afrikaanse, Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen zijn de belangrijkste verworvenheden van onze naoorlogse orde na de Tweede Wereldoorlog. We moeten deze erfenis beschermen. Het afschermen tegen nieuwe vormen van imperialisme. Ieder van ons moet een keuze maken. Aan wiens zijde staan we: aan de zijde van de kolonist of aan de zijde van het slachtoffer?
Wanneer we deze keuzes maken, is het beste leidende principe waar ik aan kan denken de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de VN. We vieren dit jaar de 75e verjaardag ervan. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens blijft de ruggengraat van alle mensenrechtenteksten en instrumenten. En in feite zijn de rechten die in het verdrag zijn gedefinieerd veel ouder dan 75 jaar. De West-Afrikaanse Mandinka-natie, in wat nu Mali is, had al in 1200 na Christus een grondwet. Het sprak van de heiligheid van het menselijk leven, de rechten van vrouwen, het recht op onderwijs, voedselzekerheid en zelfs op zelfexpressie. Toen de bevrijde slaven van Haïti, begin 19e eeuw, eindelijk de vrijheid hadden om hun eigen bestemming te kiezen, definieerden ze leven in waardigheid als leven in vrijheid en gelijkheid.
Laten we deze verhalen onthouden en de ware universaliteit van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens erkennen. Laten we ook de vooruitgang onthouden die we hebben geboekt als gemeenschappelijke mensheid. En als we terugkijken op onze prestaties, laten we dan weten dat ze altijd het resultaat waren van hard werken en samenwerking. Meer dan ooit hebben we de VN en de wereld nodig om samen te komen. Om vooruitgang te verzekeren die voor iedereen werkt.
Ik dank u.
SHARE