EEN LICHTERE EN MEER EFFICIËNTE OVERHEID

Wanneer we de werking van de overheid (personeelskosten en verbruik) in België vergelijken met de werking in sommige andere landen, dan stellen we vast dat op sommige domeinen onze overheid te duur is. Bovendien staat daar maar zelden een betere prestatie tegenover. Onze overheid werkt dus niet altijd efficiënt. Dat is ook frustrerend voor heel veel ambtenaren die zich dag in dag uit inzetten voor een betere overheid. Een benchmarking leert dat we het overheidsbeslag met 1% bbp kunnen terugdringen, indien onze overheid even performant zou zijn als bv. in Nederland of Duitsland. Hierbij dienen we de perimeter van de overheid voldoende ruim te zien. We moeten niet enkel focussen op de kernoverheid, maar ook op bv. de zogenaamde tussenstructuren die diensten aan de burger verlenen op basis van gereglementeerde of facultatieve subsidieregelingen.

Er zijn tal van instellingen waarvoor een kosten-batenanalyse uitwijst dat ze best kunnen geschrapt worden. Zo dient de Senaat volledig politiek ontmanteld te worden, de huidige bevoegdheden rechtvaardigen de instelling niet langer. Ook de provincies en de overvloed aan controle- en adviesorganen zijn enkele sprekende voorbeelden van instellingen die onvoldoende meerwaarde bieden, net zoals tal van andere taken en subsidiereglementen van de overheid. Op basis van een fundamenteel kerntakendebat zullen we bekijken welke dienstverlening en subsidiereglementen nog aan de orde zijn. In dezelfde trant zijn er ook verschillende taken die de overheid best zelf niet meer uitvoert, maar gedeeltelijk of volledig uitbesteedt aan de privésector. Binnen concurrentiële sectoren kunnen privatiseringen ervoor zorgen dat de prijs-kwaliteitverhouding van bepaalde diensten wordt verbeterd, zonder aan de kwaliteit van de dienstverlening in te boeten.

Vandaag bestaat er te veel versnippering binnen de overheid en de onderliggende tussenstructuren. Hierdoor is er te veel overlap en wordt er te veel dubbel werk gedaan (bv. de uitbetaling van uitkeringen aan de burger,…). Via een sterkere centralisering zullen diensten die gelijkaardige taken verrichten, worden gefusioneerd. Hierdoor zal hetzelfde werk met minder mensen kunnen gebeuren. Het overheidsbeslag dient sterk te dalen.

Het HR-beleid van de overheid dient grondig te worden gemoderniseerd. In de toekomst zullen enkel nog contractuele werknemers worden aangeworven. Men dient ook een beter systeem van interne mobiliteit bij de overheid uit te bouwen. Op deze manier worden de beschikbare ambtenaren ingezet daar waar ze het meest nodig zijn. Als gevolg hiervan kunnen nieuwe aanwervingen tot een minimum worden beperkt. Om hiervan een succes te maken geven we ambtenaren ook de kans om zich bij te scholen.

Ook de mix van onze overheidsuitgaven dient te worden verbeterd. We hebben nood aan minder lopende uitgaven en meer investeringen. Diverse internationale organisaties zoals de Europese Commissie, de OESO en het IMF sporen de Belgische overheden aan om een groter deel van de overheidsuitgaven toe te wijzen aan investeringen in infrastructuur. Meerdere studies wijzen uit dat deze investeringen in infrastructuur het lange termijngroeipotentieel van de Belgische economie ten goede komt. Het instellen van een investeringsnorm voor elk overheidsniveau biedt hier een kader toe. De mogelijkheden van diverse types van publiek-private samenwerkingen versterken dit verder.

DIGITALE MAKE-OVER

Onze overheid is nog steeds te groot en te log. Diensten die niet met elkaar communiceren, documenten die je telkens opnieuw moet opsturen, eenvoudige attesten waarvoor je nog steeds naar een loket moet,… Het zorgt voor frustratie, vertraging én een dure overheidsadministratie. We moeten de kansen die digitalisering biedt grijpen. Het contact met de burger en de ondernemingen zal zoveel als mogelijk digitaal gebeuren. Zo creëren we een klantvriendelijke overheid, die bovendien efficiënter werkt. Goede voorbeelden bij de overheid (bv. tax-on-web) tonen aan dat via een doorgedreven digitalisering op de kosten kan worden bespaard, terwijl tegelijkertijd de dienstverlening naar de burgers en de bedrijven verbetert. De voorbije jaren hebben duidelijk gemaakt dat niet enkel de overheid via digitale weg vlot bereikbaar dient te zijn maar ook dat de een doorgedreven digitalisering binnen de overheidsdiensten zelf de efficiëntie ten goede komt. De overheid moet altijd vooruit kijken en nieuwe technologieën, zoals bv. Blockchain, omarmen.

DAADKRACHTIGE LOKALE BESTUREN

Lokale besturen staan het dichtst bij de praktijk, waar mensen wonen, werken, winkelen, ontspannen… Uit alle barometers blijkt ook dat mensen het meeste vertrouwen hebben in hun lokaal bestuur. Toch hebben de Vlaamse lokale besturen, in vergelijking met andere Europese landen, een relatief beperkte rol binnen het overheidslandschap. We willen daarom de autonomie van de lokale besturen versterken. We nemen het voortouw om de werking van de lokale gemeenteraad, het belangrijkste bestuursniveau, nog meer slagkracht te geven en de gemeenteraadsleden nog beter te ondersteunen.

Dat betekent ook dat kleinere gemeenten, die nu vaak onvoldoende bestuurskracht hebben, zullen moeten nadenken over een fusie. We willen geen gedwongen fusies. Een fusie moet van onderuit komen. Tegelijk is meer samenwerken tussen gemeenten nodig en dat op een structurele manier. De nieuwe regio’s worden verder uitgebouwd en maken een einde aan de onoverzichtelijke samenwerkingsverbanden tussen gemeenten. In dit model is er geen meerwaarde meer voor de huidige provincies. Zij mogen afgeschaft worden als bestuursniveau. Hun resterende bevoegdheden worden overgeheveld naar ofwel het Vlaamse niveau, ofwel – zoveel mogelijk – naar het gemeentelijke (al dan niet in regionaal samenwerkingsverband).

EEN DEMOCRATIE DIE DICHTER BIJ DE BURGER STAAT

De invloed van de particratie op de Belgische te politiek is te groot en dient te worden afgebouwd. Net zoals we dat voor de lokale verkiezingen hebben gedaan, schaffen we de opkomstplicht en de devolutieve werking van de lijststem af voor alle verkiezingen. Deze veranderingen trekken we door naar de andere verkiezingen. Ook hier dient de burger het resultaat van zijn stem duidelijk te kunnen zien. Ook het systeem van de opvolgers verdwijnt, het is de burger die moet bepalen wie in het parlement gaat zetelen, niet de plaats op de lijst.

Daartoe versterken we de parlementaire autonomie door de onafhankelijkheid van onze volksvertegenwoordigers zo veel mogelijk te garanderen. Zij leggen enkel verantwoording af aan de kiezer.

Nieuwe vormen van burgerparticipatie kunnen daarnaast een meerwaarde vormen voor onze representatieve democratie. We zetten in op meer manieren voor de burger om meer rechtstreekse inspraak te krijgen in het beleid. Burgerbegrotingen, het ‘right to challenge’, en burgerpanels zijn maar enkele voorbeelden van de vele mogelijkheden.