Sinds begin dit jaar buigt de commissie Grondwet zich op vraag van Dewael over het karakter van de staat en de fundamentele waarden van de samenleving. “De afgelopen maanden zijn op verschillende manieren een kantelmoment geweest voor de bewustwording dat onze maatschappij nood heeft aan een diepgaand debat over wat ons bindt in dit land, over de principes waar onze rechten en vrijheden op gebaseerd zijn, over de rol van de democratie, over de rechtsstaat.”
Volgens de liberale fractieleider moet dat karakter van de staat neutraal zijn. Principes zoals de vrijheid van meningsuiting, het recht op zelfbeschikking, de scheiding van geloof en staat en de gelijkheid van man en vrouw zijn volgens hem wel vervat in de grondwet, maar helaas niet altijd even expliciet. “Dat leidt in de praktijk tot onduidelijkheden en conflicten tussen bepaalde principes zoals de godsdienstvrijheid en de scheiding van geloof en staat. Denk bijvoorbeeld aan de vraag om gescheiden uren voor mannen en vrouwen in openbare zwembaden of het dragen van religieuze tekens als ambtenaar. Nu oordelen rechters over deze vraagstukken, het is beter dat we de Grondwet voldoende duidelijk maken”, aldus Dewael.
Waarden versterken in preambule en grondwetsartikels
De commissie Grondwet organiseerde de afgelopen maanden hoorzittingen met diverse filosofen en grondwetspecialisten. “Daaruit bleek dat onze Grondwet wel wat verduidelijking kan gebruiken. Dat kan door middel van het herformuleren van bepaalde artikels, maar ook door toevoeging van een preambule waarin we onze fundamentele samenlevingsregels helder formuleren. De meeste Europese landen hebben reeds zo een preambule.”
Dewael legt vandaag zelf zo een ontwerp van preambule voor aan de commissie Grondwet om het debat verder te zetten. Hij legt aan de commissieleden ook een ontwerp van resolutie voor waarin hij een aantal artikels aanstipt die aan het eind van de legislatuur voor herziening vatbaar moeten verklaard worden. “Het gaat dan bijvoorbeeld over artikel 10 dat handelt over de gelijkheid van man en vrouw. Waarom nemen we hier ook geen bepaling in op over holebi’s? Ook artikel 20 komt in aanmerking en dit om het neutraal karakter van het overheidshandelen en de scheiding van geloof en staat te expliciteren.”
Burgerparticipatie
Dewael wil dat dit debat het parlement overstijgt. “Het gaat om onze fundamentele spelregels die moet aanvaarden om harmonieus te kunnen samenleven. Het is dus maar logisch dat we de burgers en het middenveld betrekken in deze discussie. Zo kan de Grondwet echt een document voor en door het volk worden, en niet zozeer een tekst die enkel over onze staatsstructuur handelt. Door het document een pedagogische waarde te geven voor burgers en nieuwkomers –migranten en al onze jongeren dus- kunnen we het samenleven vergemakkelijken.”
Wat nu?
De liberaal heeft zijn kaarten op tafel gelegd. Bedoeling is nu dat de commissie Grondwet de gesprekken opstart over de ontwerpresolutie en –preambule en hierin ook de bevolking betrekt. Nog voor het eind van deze legislatuur wil Dewael landen met een gedragen resolutie met de te herziene Grondwetsartikels, om tijdens de volgende legislatuur de fundamentele grondwaarden sterker te kunnen verankeren in onze Grondwet, al dan niet met een bijkomende preambule.
Download hier de ontwerpresolutie en -preambule.
SHARE