Hoewel de Griekse crisis, de terroristische aanslagen en de migratiecrisis op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben, delen ze een belangrijke oorzaak. Ze zijn alle drie kunnen uitgroeien tot majeure problemen bij gebrek aan Europees bestuur.
De volledige historische Griekse schuld, inclusief het deel dat niet problematisch is, bedraagt nauwelijks twee procent van het Europese BBP. Toch hebben we de zaak jaren aan een stuk laten etteren zodat de Griekse kwestie uiteindelijk de hele eurozone in gevaar bracht. Ook de meest gezonde landen en hun spaargeld. De Europese staats- en regeringsleiders strooiden druk met verwijten en speculeerden lustig mee over een nakende Grexit, maar kwamen nooit tot een structurele oplossing. Met name de creatie van een Europese schatkist en de aanstelling van één Europese minister van Financiën in plaats van de drie commissarissen en de eurogroep voorzitter die vandaag ‘gezamelijk’ verantwoordelijk zijn voor de euro. Het kleinste kind weet dat als iedereen verantwoordelijk is, niemand dat is.
De migratiecrisis die we vandaag moeten verwerken, hebben we ook aan onszelf te danken. Al jaren maken we onszelf wijs dat de gebeurtenissen in het Midden-Oosten niet onze verantwoordelijkheid zijn. Het Europees buitenlandbeleid is een optelsom van 28 meningen die geleid heeft tot complete passiviteit in deze regio. Het gevolg hiervan is dat de democratische oppositie in Syrië volledig van de kaart geveegd werd door Assad terwijl de Islamitische Staat de leemte invulde. Miljoenen Syriërs moesten op de vlucht voor de meest wrede vorm van islamisme en vandaag staat een groot deel ervan op Europees grondgebied. Gepakt bij verrassing. De politiek van nietsdoen en wegkijken, heeft ook hier zware gevolgen.
De terroristen die ons vandaag viseren, trekken zich al evenmin iets van onze 28 nationale veiligheidsdiensten. Ze vliegen van Europa via Turkije naar Syrië en terug zonder de geringste problemen. De Britse inlichtingsdiensten waarschuwden vruchteloos hun Franse collega’s voor de terroristen die de aanslag op Charlie Hebdo pleegden. Hetzelfde scenario voor de Spanjaarden die zonder succes de Thalys-terrorist bij de Belgen vlagden. De oorzaak was ook hier: vage Europese coördinatie in plaats van één Europese inlichtingen- en antiterrorismedienst.
"Landen hebben geen eeuwige vrienden of vijanden, alleen hun eeuwige eigenbelang", beweerde Charles De Gaulle die die er heilig van overtuigd was dat Frankrijk de wereldproblemen op zijn eentje aankon. Zonder NAVO, zonder de Europese Gemeenschap. Heel misschien had De Gaulle nog een punt in de jaren 60 en 70, maar ondertussen is de wereld wel degelijk van aanschijns veranderd.
De Verenigde Staten staan steviger dan voor de crisis. China is – ondanks haar recente problemen – lang niet meer dat rode en inefficiënte gevaar terwijl Rusland net vastberaden is haar verloren Sovjetrijk te herstellen. Zijn we er werkelijk van overtuigd dat we in deze nieuwe wereld onze 28 nationale belangen best elk apart verdedigden? Om met Paul-Henri Spaak te antwoorden op de claim van De Gaulle: "Er zijn twee types Europese landen. Zij die klein zijn en het beseffen. Zij die klein zijn en het nog niet beseffen."
Het is tijd voor de Europese Unie om all-in te gaan. Waar wachten we op om een Europese schatkist in de steigers te zetten die vijftien procent van het Europees BBP vertegenwoordigt om een echt economisch beleid te voeren. We moeten de controle op de begrotingsregels die vitaal zijn voor de gezondheid van de euro weghalen bij de lidstaten.
Creëer één veiligheids- en inlichtingendienst zodat Europa alle instrumenten in handen heeft om de buitengrenzen van de Schengen te bewaken. Enkel op die manier kan vrij verkeer van personen in alle veiligheid verlopen. Enkel op die manier kunnen we ook een werkend economisch migratieschema op poten zetten.
Wie meer macht aan de Europa geeft, moet er ook voor zorgen dat de controle op die macht beter verloopt dan vandaag. Het Europees Parlement moet daarom volheid van bevoegdheid krijgen in het aanstellen van de Commissarissen, de voorzitter van de Raad en van hoge ambtenaren. Het Parlement moet ook zelf wetten kunnen initiëren. De tijd van de stap-voor-stap verdragswijzigingen is voorbij. De Unie moet een federale grondwet krijgen, kort maar helder zodat verantwoordelijkheden duidelijk afgebakend zijn en elke Europeaan weet bij wie zij of hij moet aankloppen als het weer eens fout dreigt te lopen.
Dit opiniestuk verscheen op woensdag 9 september in de krant De Morgen.
SHARE