Aasgierfondsen zijn investeringsfondsen die op de financiële markten schuldpapier van kwetsbare landen voor een prikje opkopen en via juridische weg trachten die landen tot volledige afbetaling te dwingen. Die afbetaling blijft overigens niet beperkt tot de nominale waarde van de obligaties. “De fondsen trachten ook achterstallige rentes en eventuele boetes te claimen die het bedrag enorm kunnen doen oplopen. Hun speculatieve activiteiten leveren geen enkele economische meerwaarde op, integendeel, ze schaden de economieën van kwetsbare landen”, zegt Open Vld Kamerlid en initiatiefnemer Luk Van Biesen.
Aasgierfondsen ondermijnen ontwikkeling
Vooral ontwikkelingslanden zijn het slachtoffer van deze praktijken. In 2009 vonden 49 aanvallen van aasgierfondsen plaats op Afrikaanse landen. Recentelijk dwong een rechter in New York Argentinië tot de betaling van $1,3 miljard aan twee notoire aasgierfondsen. Dat zette de bestaande overeenkomst van Argentinië met alle schuldeisers op de helling en bracht het land op de rand van bankroet. “Geld van de kwetsbare overheden, maar ook van donorlanden, komt zo terecht bij aasgierfondsen in plaats van in broodnodige investeringen in de mensen, economie en infrastructuur van die ontwikkelingslanden. In sommige gevallen was ook de Belgische ontwikkelingssamenwerking slachtoffer van dergelijke fondsen”, weet Van Biesen. In 2008 nam het Belgische parlement daarom een wet aan die het onmogelijk maakt dat aasgierfondsen beslag laten leggen op geld van onze ontwikkelingssamenwerking.
Nieuwe wetgeving bemoeilijkt speculatieve activiteiten
Kamerleden van meerderheid en oppositie slaan nu opnieuw de handen in mekaar om de strijd tegen aasgierfondsen op te voeren. Voortrekkers Luk Van Biesen en Ahmed Laaouej schreven een nieuw wetsvoorstel samen met Sophie Wilmès (MR), Roel Deseyn (CD&V), Veerle Wouters (N-VA), Dirk Van der Maelen (sp.a), Georges Gilkinet (Ecolo-Groen) en Benoît Dispa (cdH). De Kamerleden werkten nauw samen met ngo-koepel 11.11.11 en professoren van de universiteiten van Leuven, Gent en Namen.
Vooreerst geeft dit nieuwe wetsvoorstel aan de Belgische rechters richtlijnen om te kunnen beslissen of ze al dan niet met een aasgierfonds te maken hebben. “Aan het volgend criterium moet sowieso voldaan zijn: er moet een duidelijke wanverhouding tussen het bedrag van aankoop en de wederverkoop van de schuld zijn. Als dat het geval is, moet er nog voldaan worden aan minstens één van zes andere criteria, zoals: balanceert de staat in kwestie al op rand van de afgrond, brengt het afbetalen van de schulden de ontwikkeling van de bevolking in gevaar, is het fonds in een belastingparadijs gevestigd?”, licht Van Biesen toe.
“Maar de belangrijkste maatregel houdt in dat een aasgierfonds voor een Belgische rechtbank enkel de prijs die het betaalde voor de obligaties kan terugkrijgen”, weet Van Biesen. “België kan ook weigeren beslag te laten leggen op goederen van de betrokken staat in ons land.”
Ook internationale aanpak noodzakelijk
De initiatiefnemers beseffen dat aasgierfondsen best internationaal worden aangepakt. De fondsen leggen immers klacht neer tegen de schuldenaars in verschillende landen tot ze hun gelijk halen, doorgaans in landen met een Angelsaksisch rechtssysteem. Momenteel lopen er onderhandelingen binnen de VN voor faillissementsregelingen voor landen.
“Maar met dit wetgevend initiatief positioneert België zich opnieuw als een pionier in de strijd tegen speculatieve beleggers die, zonder enige meerwaarde te creëren voor de economie, geld verdienen op kap van burgers en samenlevingen. Daarnaast vragen we dat ons land binnen Europa en de VN een voortrekker blijft van een multilaterale aanpak”, besluiten de indieners van het voorstel.
SHARE