In 28% van de scholen vond in het schooljaar 2018-2019 een directiewissel plaats. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) opvroeg bij minister van Onderwijs Ben Weyts. Daaruit blijkt ook dat de aanstelling van een derde van de nieuwe directeurs binnen de vijf jaar wordt beëindigd, aangezien het in het gros van de gevallen om tijdelijke vervangingen gaat. Jean-Jacques De Gucht: “De job van schooldirecteur is uitdagend en geeft veel voldoening, maar het hoge verloop bewijst opnieuw dat directies beter ondersteund moeten worden bij de uitoefening van hun opdrachten.”
Aantal directiewissels in basis- en secundaire scholen
Van de in totaal 3.711 basis- en secundaire scholen in Vlaanderen, waren er 1.053 waar het voorbije schooljaar 2018-2019 een nieuwe directie werd aangesteld. Dat is dus in 28% van de scholen. Van de 1.053 scholen die een directiewissel doorvoerden, waren dat er 758 in het basisonderwijs en 295 in het secundair onderwijs. Meer dan de helft van de scholen waar een directiewissel plaatsvond, behoren tot het vrije net (het katholiek onderwijs), namelijk 640 op de 1.053.
We spreken van een directiewissel wanneer een school nieuwe directieleden telt. Om het aantal directiewissels vast te leggen, werd het aantal directieleden van het basis- en secundair onderwijs van het schooljaar 2018-2019 per school vergeleken met de directieleden van het schooljaar 2017-2018. Onder ‘directieleden’ wordt verstaan: directeurs, adjunct-directeurs of coördinatoren die titularis zijn van een betrekking en directieleden die een vervangingsopdracht uitoefenen.
197 directeurswissels (19%) waren in het voorbije schooljaar 2018-2019 het gevolg van pensionering. Dat betekent dus dat in meer dan 80% van de gevallen andere oorzaken aan de basis liggen van de directeurswissel.
Aantal nieuwe directieleden
Het aantal nieuwe directieleden in het leerplichtonderwijs is vergeleken met tien jaar geleden met meer dan 50% gestegen. In het schooljaar 2009-2010 waren er in totaal 997 nieuwe directieleden (695 in het basisonderwijs en 302 in het secundair onderwijs), terwijl we in het schooljaar 2018-2019 een totaal van 1.563 nieuwe directieleden tellen (1.151 in het basisonderwijs en 412 in het secundair onderwijs). Vooral in het basisonderwijs is het verloop de afgelopen tien jaar dus sterk gestegen.
Uitval nieuwe directieleden
Op basis van cijfers van het Agentschap voor Onderwijsdiensten vernemen we eveneens dat van de 1.200 directeurs die tijdens het schooljaar 2014-2015 voor het eerst die functie uitoefenden, er 364 zijn die in de loop van de daaropvolgende vijf schooljaren hun functie terug neerlegden. Met andere woorden: 30% van de directeurs stopt binnen de vijf jaar na hun aanstelling. In het overgrote deel van de gevallen blijkt het om tijdelijke vervangingen van de vastbenoemde directeur te gaan. Als de titularis-directeur terugkeert, stopt de aanstelling van de vervanger immers.
Verder blijkt dat 41% van de nieuwe directeurs, 409 van de 997, binnen de tien jaar na hun aanstelling stopt. Ook hier is de stopzetting in 80% van de gevallen het gevolg van de terugkeer van de
titularis-directeur, waardoor de aanstelling van de vervanger-directeur stopt. De overige 20% van de nieuwe directeurs die binnen de tien jaar na hun aanstelling stopt, valt uit om andere redenen.
Stress en welbevinden bij schoolleiders
Uit recent onderzoek[1] blijkt dat schoolleiders tevreden zijn over hun job, maar dat ze door het uitgebreide takenpakket en de hoge werkdruk ook regelmatig te kampen hebben met veel stress. Vooral in scholen met veel directiewissels blijken schoolleiders vaak te lijden aan symptomen van
burn-out.
Schoolleiders zijn dan ook vragende partij voor een goede aanvangsbegeleiding en bijscholingsmogelijkheden. Tezelfdertijd stellen we vast dat de overheid het volgen van een opleiding tot directeur of schoolleider niet als voorwaarde oplegt, noch voor een tijdelijke aanstelling, noch voor een vaste benoeming in het ambt van directeur.
Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) concludeert: “De job van schooldirecteur is uitdagend en geeft veel voldoening, maar is ook erg stresserend omwille van de hoge werkdruk. Vooral in scholen met veel directiewissels blijken schoolleiders vaak te kampen met een burn-out. Het is dus cruciaal dat directies nóg beter worden ondersteund, bijvoorbeeld door een vermindering van de administratieve planlast. Daarnaast moet er meer onderzoek worden gedaan naar het welbevinden van ons onderwijspersoneel om zo oplossingen op maat te vinden en korter op de bal te kunnen spelen.”
[1] DEVOS, VANBLAERE & BELLEMANS. Stress en welbevinden bij schoolleiders: een analyse van bepalende factoren en van vereiste randvoorwaarden. Steunpunt Onderwijsonderzoek, UGent, 2018.
SHARE