In 2022 betaalde het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) maar liefst 45 miljoen euro voor haar elektriciteitsgebruik. Verwacht wordt dat ook in 2023 een factuur van dezelfde grootorde volgt. Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters zorgt enerzijds door de grote uitrol van ledverlichting op gewest- en autosnelwegen voor minder energieverbruik. Daarnaast gaat de minister op de ongebruikte gronden van AWV hernieuwbare energie laten opwekken via zonnepanelen. Die opgewekte energie wordt dan gebruikt om in eerste instantie de eigen tunnels van stroom te voorzien. “Heel veel gronden die vandaag niet gebruikt worden, denk maar aan zones in de buurt van tunnelcomplexen of verkeerswisselaars hebben bijna geen economische waarde maar zijn wel uiterst geschikt voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie”, aldus minister Peeters. “Starten doen we in 2024 met de installatie van zonnepanelen op het tunneldak van de Beverentunnel. Die opgewekte energie zou ervoor zorgen dat de verlichting en verluchting van die tunnel volledig verloopt via zonne-energie.” Volgende op de planning zijn de Kennedytunnel, Bevrijdingstunnel, Tijsmanstunnel, Rupeltunnel en Craeybeckxtunnel.
AWV heeft heel wat energie nodig, denk maar aan de openbare verlichting van snelwegen en gewestwegen, de verkeerslichten, de dynamische verkeersborden en de tunnelinfrastructuur. Jaarlijks verbruikt AWV zo een 115 GWh, wat gelijk staat aan het verbruik van 39.000 gezinnen. De wegverlichting en tunnelinfrastructuur zijn de grootste energievreters, goed voor zo een 85% van het totale energieverbruik van AWV.
600 hectare
Om maximaal zelfvoorzienend te zijn, kiest minister Peeters ervoor om op de restgronden van AWV zonnepanelen te plaatsen. Er is 200 hectare aan restgronden nodig om in de jaarlijkse energiebehoefte van het agentschap te voorzien. Een eerste ruwe oefening van ongebruikte gronden leverde een theoretisch potentieel van minimaal 600 hectare op.
“Nu bekijken we voor elk perceel verder in detail of er geen risico’s zijn voor de verkeersveiligheid, of er geen ecologische beperkingen gelden en of er vergunningen noodzakelijk zijn, …”, aldus minister Peeters. “De oefening wordt volgend jaar afgewerkt zodat we erna op het terrein aan de slag kunnen. De middelen voor het plaatsen van de zonnepanelen voorzien we al in de meerjarenbegroting. Een investering die we telkens terugverdienen op 5 à 7 jaar.”
Het eerste project op het terrein is de uitrusting van de tunneldaken van de Beverentunnel met zonnepanelen. De renovatie van de Beverentunnel start in 2024 en het plaatsen van de zonnepanelen is daar een onderdeel van. “We kijken dus in eerste instantie naar de omgevingen rond tunnels. Die zijn uitermate geschikt omwille van de autoconsumptie: er is dan immers geen transport nodig van de opgewekte energie”, zegt minister Peeters.
Naast de autoconsumptie is het de bedoeling om volgens het principe van ‘energiedelen met jezelf’, ook andere installaties van AWV te voeden. Daarnaast zal in het kader van energiegemeenschappen ook bekeken worden welke gronden in aanmerking komen voor andere entiteiten binnen het beleidsdomein MOW én zal onderzocht worden welke
mogelijkheden er zijn om restgronden in beheer van AWV ter beschikking te stellen van derden voor energieopwekking.
Naast hernieuwbare energie ook energie besparen
Wat betreft de wegverlichting wordt volop ingezet op de ombouw van de verlichting naar ledverlichting, zowel op gewestwegen als autosnelwegen, om te besparen op het verbruik. Al in 2021 besliste minister Peeters om alle verlichting op onze gewestwegen te vervangen door ledverlichting. Intussen is de ombouw op het terrein al bezig. Afgelopen vrijdag werd op de Vlaamse regering ook het bestek goedgekeurd om de nog niet-ledverlichting op autosnelwegen ook om te bouwen naar meer duurzame verlichting.
“Het vervangen van alle natriumlampen door ledverlichting kadert in de ambitie van de Vlaamse Regering om het energieverbruik van de Vlaamse Overheid tegen 2030 met minstens 35% te laten zakken”, duidt minister Peeters. “Tegen 2027 kennen onze autosnelwegen alleen maar ledverlichting, de gewestwegen al tegen 2025. Een operatie met een totaal kostenplaatje van 120 miljoen euro.”
Vlaams minister Lydia Peeters: “Onze 5.600 kilometer aan gewestwegen telt 78.000 verlichtingstoestellen waarvan we alle lampen gaan vervangen naar ledlampen. Ook op onze 1.300 kilometer autosnelwegen komt er ledverlichting. Naast de totale energiebesparing levert ledverlichting nog een voordeel op: na de grote ledoperatie zal er individueel per licht gestuurd kunnen worden en wordt het niet langer kiezen tussen aan of uit (maar kan er gedimd worden). Wanneer bijvoorbeeld een spitsstrook actief is, het erg druk is, er wegenwerken zijn, er hevige regenval is of een ongeval is gebeurd, kan er vol verlicht worden. Wanneer er matige regenval is maar er wel nog verlichting gewenst is, kan de verlichting in gedimde stand ingeschakeld worden. Zo zetten we volop in op ons principe: ‘doven waar het kan, verlichten waar het moet’.”