Sla navigatie over

Onze strijd tegen de drugsmaffia

Geweld van de drugsmaffia. Deze keer is onze minister van Justitie Vincent Van Quickenborne het doelwit. Maar voor veel mensen bij politie en justitie is het helaas part of the job. 200 mensen staan onder verschillende gradaties van bescherming. Om nog maar te zwijgen van het geweld op straat, dat o.a. in Antwerpen mensen de stuipen op het lijf jaagt.

Daarom zijn we al enkele jaren de strijd tegen de misdaadwereld aan het versterken. Honderden criminelen belandden de voorbije jaren in de cel. Corruptie kwam aan het licht. In de haven werd een recordvangst van 90 ton drugs in beslag genomen. Het toont dat de inspanningen van onze politie en justitie lonen.

De criminelen, die voelen zich in het nauw gedreven. Vandaar het geweld. Maar daarmee schieten ze zichzelf in de voet. Elke gewelddaad sterkt ons net in de overtuiging dat we ons beleid moeten verderzetten. We mogen en zullen ons nooit laten intimideren.

Het is evenwel een utopie om te stellen dat de georganiseerde criminaliteit volledig gestopt kan worden. Deze maatregelen moeten er wel voor zorgen dat enerzijds slaagkans voor de criminele organisaties fors vermindert en anderzijds de pakkans en strafkans verhoogt. 

Hoe voeren we deze strijd concreet?

De regering Michel lanceerde in 2017 het Stroomplan tegen de Antwerpse havenproblematiek. De krachtlijnen waren een geïntegreerde en integrale samenwerking tussen federale en lokale politie, de douane en de verschillende inspectiediensten en het lokaal bestuur van Antwerpen. De leiding werd toevertrouwd aan de gerechtelijke directeur van de Federale Gerechtelijke Politie van Antwerpen. Voor de uitwerking van de operationele aanpak werden vier pijlers gedefinieerd: het uitwerken en opwerpen van barrières in de haven, de integrale aanpak van de Antwerpse clans en de parallelle economie, het voeren van onderzoek naar in- en doorvoer van drugs, witwas en gewelddelicten en het verder ontwikkelen en implementeren van een integriteits- en anti-corruptiebeleid.

Het Stroomplan had weldegelijk effect in de strijd tegen de drugsmaffia, toonde het dossier SKY-ECC aan. De Belgische politie en justitie slaagden er, samen met de partners uit Nederland, Frankrijk en EUROPOL, in om het communicatiesysteem van de georganiseerde misdaad en de internationale cocaïnemaffia te kraken. De massa gedecrypteerde berichten, ongeveer een miljard stuks, zijn een gamechanger geweest in de strijd tegen de zware en georganiseerde criminaliteit. In totaal werden dankzij deze doorbraak 276 nieuwe dossiers geopend en 888 personen opgepakt. In 2021 werd meer dan 90 ton drugs in beslag genomen in de Antwerpse haven, met een totale straatwaarde van circa 13 miljard euro.

SKY-ECC legde echter een ongezien grote druk op de capaciteit van politie en parket en toont aan dat er nog veel meer inspanningen nodig zijn. De omvang van de georganiseerde criminaliteit en de ondermijnende impact ervan blijken veel groter dan gedacht. Bovendien wordt meer dan ooit drugstrafiek vastgesteld in de haven. Zo zijn vorig jaar 109 cocaïne-uithalers gearresteerd in de haven, tegenover 48 in 2020 en 51 in 2019. Granaataanslagen blijven Antwerpen niet vreemd. SKY-ECC toonde grote criminele activiteit in Antwerpen aan maar tevens ook clusters in Limburg, Brussel, Charleroi en Luik.

Pijnpunten in het Stroomplan uit 2017 zijn een gebrek aan centrale regie en coördinatie, te weinig operationele capaciteit en nog te weinig informatiedoorstroming tussen alle partners van de veiligheidsketen, door een gebrek aan onderling vertrouwen. Meerdere overlegorganen tussen de verschillende diensten resulteerden niet in het gewenste effect. Een uitzondering is wel de zeer vlotte samenwerking tussen de FGP Antwerpen en de Lokale Politie Antwerpen. Er is hoe dan ook nood aan een betere ketengerichte aanpak op het gebied van preventie, reactie, repressie en nazorg. Een loutere focus op de haven van Antwerpen schiet bovendien tekort, want dit is slechts een schakel in de volledige criminele keten. Verbreding van het Stroomplan naar het hele land en verdieping in de haven van Antwerpen blijken een noodzaak.

Samen met de burgemeesters van de centrumsteden lanceert de regering daarom een pakket aan maatregelen onder de noemer Stroomplan XXL: robuuste veiligheidsdiensten, een effectieve justitie en een krachtige bestuurlijke handhaving via een model van doorgedreven samenwerking. Het Stroomplan uit 2017 wordt grondig verbreed en verdiept, met meer aandacht voor de vraagzijde. Deze totaalaanpak moet ons land in staat stellen om de illegale markt en de criminele verdienmodellen zoveel mogelijk te verstoren en de ondermijnende criminaliteit in te perken. Het Stroomplan XXL wordt hierna beschreven aan de hand van tien punten.

  1. De verschillende en samenwerkingsverbanden tussen scheepvaartpolitie, lokale politie, de federale gerechtelijke politie, het federaal parket, de lokale parketten, de douane, de inspectiediensten en de lokale besturen worden vervangen door één centrale overlegstructuur onder leiding van de havenprocureur. Hier worden beslissingen genomen op beleidsmatig, strategisch en tactisch vlak. Enerzijds om te garanderen dat de doelstellingen van het Stroomplan worden bereikt, anderzijds om de juiste keuzes te kunnen maken op dossiermatig vlak. De nieuwe structuur moet voor nauwere samenwerking tussen de diensten, meer informatie-uitwisseling en meer onderling vertrouwen zorgen. Eveneens wordt in dit orgaan de afhandelingswijze bepaald: gerechtelijk, bestuurlijk of administratief.

  2. Het Stroomplan XXL voorziet eenheid van commando met een Antwerpse havenprocureur die alle criminaliteit in de haven behandelt, ongeacht of die in de Waaslandhaven en dus op Oost-Vlaams grondgebied plaatsvindt. Dit is mogelijk gemaakt dankzij een protocol tussen het Antwerpse en Oost-Vlaamse parket. Het parket van Antwerpen werd naar aanleiding van het dossier SKY-ECC begin 2021 al versterkt met 21 medewerkers onder wie parketjuristen. In het budget voor 2023 is de aanwerving van nog 3 extra parketmagistraten voorzien. De gespecialiseerde drugskamer op de rechtbank van Antwerpen wordt bovendien ontdubbeld, met extra rechters in de nieuwe drugskamer.

  3. De Lokale Politie Antwerpen krijgt officieel de bevoegdheid om te patrouilleren in de haven, wat voorheen louter toekwam aan de scheepvaartpolitie. Dit betekent dubbel zo veel ogen op het terrein. Ook engageert de douane zich om op termijn tot een controlegraad van 100% op de containers in de haven te bekomen. Dit zal gebeuren met behulp van gedetailleerde scanners, zodat controles niet manueel hoeven te gebeuren. Dit wordt stapsgewijs ingevoerd en de capaciteit wordt stelselmatig opgedreven.

  4. De lokale besturen krijgen meer slagkracht, door de recent gestemde wet op bestuurlijke handhaving. Lokale besturen kunnen overgaan tot het intrekken van vergunningen indien uit integriteitsonderzoeken blijkt dat de bedrijven fungeren als dekmantel of witwasmachine. Er komt een nationale databank met deze informatie, om te voorkomen dat de georganiseerde misdaad zich verplaatst. Ook wordt de blik tevens verruimd. De haven van Antwerpen mag dan wel de spil zijn van de cocaïnetrafiek, in de Kempen, Limburg en elders in het land worden geregeld drugslabo’s ontmanteld. Het federaal parket zal een meer coördinerende rol op zich nemen om deze onderzoeken door de lokale parketten aan elkaar te linken.

  5. De Federale Gerechtelijke Politie wordt nogmaals versterkt. Sinds het begin van de legislatuur zijn er reeds 211 extra speurders aangeworven. Daar komen nog eens 195 speurders bij. Daarnaast nemen de Federale Gerechtelijke Politie van Antwerpen alsook de Scheepvaartpolitie maatregelen om de attractiviteit te verhogen en zich zo te versterken met geschikte profielen. Anderzijds wordt veel harder ingezet op integriteitsonderzoeken bij de politie, om te voorkomen dat de georganiseerde misdaad nog infiltreert bij de veiligheidsdiensten.

  6. Er wordt maximaal ingezet op samenwerking met het buitenland. Zo is er reeds op operationeel en beleidsmatig vlak samenwerking met Nederland, gezien de havens van Antwerpen en Rotterdam als communicerende vaten fungeren als het op cocaïnetrafiek aankomt. Veel cocaïne vertrekt bovendien meteen naar Nederland na aankomst in Antwerpen. Daarnaast worden ook verbindingsofficieren van de federale politie geplaatst in de bronlanden in Latijns-Amerika, met name Colombia en Brazilië. De verbindingsofficieren kunnen verdachte zaken rond schepen die naar België afvaren snel doorspelen. Er zijn reeds afspraken gemaakt met de autoriteiten in de bronlanden, om gezamenlijke onderzoeken te voeren. Deze worden nu operationeel. Daarnaast is het uitleveringsverdrag met de Verenigde Arabische Emiraten, waar drugsbaronnen zich vaak schuilhouden, gestemd in het parlement. Het is de bedoeling om meer dergelijke verdragen af te sluiten met andere landen.

  7. De Wet op Maritieme Beveiliging, die in werking treedt in 2023, de havens beter beveiligen. Zo worden standaard beveiligingsnormen voor alle havens uitgewerkt door de Nationale Autoriteit voor Maritieme Beveiliging (NAMB), is het gebruik van biometrische gegevens mogelijk gemaakt voor toegangscontrole en moeten camerabeelden langer bewaard worden. Daarnaast wordt het havenverbod uitgebreid in het nieuw strafwetboek. Momenteel laat zo’n havenverbod toe om veroordeelden voor drugsfeiten te weren uit de havens, voor een maximale termijn van 20 jaar. Dit wordt nu doorgetrokken naar andere tenlasteleggingen zoals onder meer diefstal en bendevorming. Bovendien wordt in de wet verankerd dat zo’n havenverbod niet enkel een plaatsverbod inhoudt, maar ook een beroepsverbod in de maritieme sector of dienstverlenende bedrijven aan de maritieme sector. Het havenverbod zal bovendien op het strafregister staan, waardoor politie dit makkelijk kan controleren bij het patrouilleren.

  8. De Federale Gerechtelijke Politie zich om in alle afdelingen meer in te zetten op profijtgerichte recherche en het blootleggen financiële stromen achter criminele organisaties. De bestaande strenge gevangenisstraffen zijn immers onvoldoende als ontradend effect. Ook criminele vermogens moeten in een zo’n vroeg stadium worden afgenomen om het verdienmodel te breken. Om deze onderzoeken te leiden, werd beslist om extra strafuitvoeringsmagistraten bij de parketten in dienst te nemen. Het gaat om 6 extra substituten procureurs-generaal, 12 deskundigen en 6 assistenten. Hiervan zijn er al 5 substituten procureurs-generaal, 5 deskundigen en 5 assistenten aangeworven.

  9. Er wordt fors ingezet op publiek-private samenwerking in de havens, met name tussen de politie en de havenbedrijven. Havenbedrijven hebben immers vaak grote domeinen waar de overheid in principe niet bevoegd is om te patrouilleren. De bewakingsdiensten van de havenbedrijven communiceren reeds op informele wijze met de politiediensten, maar dit wordt meer gestroomlijnd zodat er geen info door de mazen van het net glipt. De Lokale Politie Antwerpen ontwikkelde een handig communicatieplatform hiervoor, met name SHIELD.

  10. Samen met de deelstaten wordt extra aandacht gegeven aan de vraagzijde, met brede ontradende campagnes om gebruikers van cocaïne te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Zo lang er vraag is naar cocaïne, zal er namelijk aanbod zijn. Justitie neemt haar verantwoordelijkheid met de oprichting van opvolgingskamers in alle rechtbanken, naar analogie met de drugsbehandelingskamer van de rechtbank van Gent. Dit wordt reeds in Antwerpen, Charleroi en Brugge toegepast. Verslaafden krijgen er de kans om te werken aan hun problematiek. De rechtbank houdt dan rekening met het gevolgde traject bij het uitspreken van het vonnis. Ook zijn er de lik-op-stuk boetes voor druggebruik en drugbezit in steden en op festivals.
Zoek nieuwsberichten
Meest recente berichten

Gemaakt door Code Nation via NationBuilder