Omdat elke mens gelijkwaardig is, strijden we tegen iedere vorm van discriminatie of uitsluiting op basis van gender, afkomst, leeftijd, seksuele geaardheid, handicap, levensbeschouwing of welke andere grond dan ook. Wij vinden diversiteit een troef, omdat de combinatie van verschillende inzichten tot vooruitgang leidt. Samenleven in diversiteit is de realiteit van de 21e eeuw. Ze biedt nieuwe mogelijkheden, maar vraagt ook inspanningen van iedereen. Opdat diversiteit alle beloftes kan inlossen, moet iedereen een inspanning leveren. Daarbij verdedigen we steeds de basisprincipes van de Verlichting. Inburgeren en emanciperen zijn sleutelwoorden, voor oude én nieuwe burgers.

We wijzen het denken dat mensen reduceert tot één identiteit, af. De identiteit van mensen is gelaagd. Iedereen bepaalt zelf zijn of haar eigen identiteit. Je kan hier zijn wie je wil, zeggen wat je wil, worden wat je wil. Al die unieke mensen bij elkaar maken een diverse samenleving. Regelgeving maken we met het individu als uitgangspunt. Mensen kiezen zelf met wie, hoe lang en op welke manier ze samenleven – of niet – en of ze kinderen krijgen of niet. Regelgeving is er om een kader te scheppen voor die keuzes, niet om samenlevingsvormen te promoten of op te dringen.

In een diverse samenleving moeten we duidelijk de fundamentele waarden benoemen en verdedigen waarop onze samenleving stoelt: de individuele vrijheid, scheiding tussen kerk en staat, de gelijkheid van man en vrouw, de vrijheid van meningsuiting, democratische besluitvorming, de rechtsstaat en de voorrang van de wet op religieuze regels. Ze maken immers het samenleven in diversiteit mogelijk en garanderen tegelijk de vrijheid van elk van ons om het eigen leven zelf vorm te geven.

We maken een onderscheid tussen fundamentele waarden enerzijds en tradities en gewoonten anderzijds. Over de eerste valt niet te onderhandelen, over de andere staan we steeds open voor dialoog en gaan we op een redelijke manier om met vragen tot aanpassing, waarbij vrijheid en openheid steeds onze leidraden zijn.

We kiezen voor een beleid dat ingaat tegen segregatie. Al te vaak leven we naast elkaar in plaats van met elkaar. Elk in zijn eigen gemeenschap of groep. Zonder interactie met mensen uit andere groepen. Elk zijn eigen jeugdhuis, zijn eigen jeugdbeweging, sportclub of ontmoetingscentrum. Sommigen pleiten zelfs voor eigen scholen. De stad als een eilandenarchipel. Waarbij iedere groep op zijn eigen eiland leeft. Dat is nefast. Het leidt tot wederzijds onbegrip en onbehagen. De ideale voedingsbodem voor racisme en discriminatie.

Daarom moedigen we mensen aan om samen te leven. Om hun kinderen naar dezelfde scholen of jeugdbewegingen te sturen. Om samen te sporten in één sportclub. Om dezelfde werkvloer te delen. Uiteraard verplichten we ze niet. Vrijheid en vrije keuze vormen onze kernwaarde. Maar we zijn ervan overtuigd dat door het samenleven te stimuleren, we onze samenleving beter maken. De overheden geven daarbij het voorbeeld en zijn een afspiegeling van de diversiteit in onze samenleving.

WE BESTRIJDEN RACISME EN DISCRIMINATIE

We geven iedereen een eerlijke kans om vooruit te gaan. Om zijn of haar leven in eigen hand te nemen. Zonder racisme en discriminatie. Niet op straat, niet op de werkvloer, niet op de huurmarkt. Nergens. Discriminatie is antiliberaal. Het herleidt mensen tot hun afkomst. Het stigmatiseert, kwetst en – vooral – het ontneemt mensen kansen om vooruit te gaan. Daarom verzetten wij er ons tegen. Voor ons liberalen telt niet je afkomst. Voor ons telt enkel je toekomst. We voeren de strijd op tegen iedere vorm van discriminatie of uitsluiting op basis van gender, afkomst, leeftijd, seksuele geaardheid, handicap, levensbeschouwing of welke andere grond dan ook.

De samenwerking met Unia stopt en wordt vervangen door een eigen Vlaams mensenrechteninstituut, dat werkt op basis van de anti-discriminatiewetgeving en dat de opdrachten van Unia en de genderkamer van de Vlaamse ombudsdienst bundelt. Open Vld verwerpt racisme in al zijn vormen en treedt er consequent tegen op. Tegelijkertijd blijven we elke vorm van discriminatie bestrijden en waar nodig nemen we gerichte beleidsinitiatieven om specifieke vormen van discriminatie aan te pakken zoals straatintimidatie of discriminatie in de voetbalwereld.

We gaan verder in op de ingeslagen weg van sensibilisering, zelfregulering door de sectoren, opleiding en gerichte controles. Open Vld wil discriminatiegevoelige sectoren voluit de kans geven om via een strikte zelfregulering discriminatie tegen de gaan. Zij kunnen en moeten sectorale gedragscodes, positieve acties of diversiteitsplannen uitwerken. Maar we vragen wel resultaten. Als die er niet of onvoldoende zijn, geven we ook inspectiediensten meer armslag om zowel proactief als reactief op te treden, door gebruik te maken van datamining of gerichte praktijktesten.

Daarvoor worden wel strikte richtlijnen opgesteld door het parket. Op dit moment worden de eerste testen voorbereid en uitgevoerd. De eerste ervaringen met dit systeem zijn belangrijk om te evalueren en te verbeteren. Om bedrijven aan te moedigen niet te discrimineren voeren we ook antidiscriminatieclausules in bij overheidsopdrachten, naar analogie met sociale en milieuclausules.

WE GEVEN NIEUWKOMERS DE KANS OM ZICH TE INTEGREREN

Nieuwkomers ondersteunen we volop zodat ze zich kunnen integreren in onze samenleving. Het inburgeringsbeleid legt de nadruk op economische en maatschappelijke zelfredzaamheid, de snelle verwerving van de Nederlandse taal en het zich eigen maken van de gedeelde normen en waarden van de publieke cultuur. Met ons inburgeringsbeleid nodigen we nieuwkomers uit om een actieve bijdrage te leveren aan de samenleving. We geven hen de instrumenten en vaardigheden om op eigen benen te staan. Om hun eigen toekomst vorm te geven. Nieuwkomers kunnen hun schouders zetten onder onze samenleving en onze welvaart. Eventjes rondwandelen in onze ziekenhuizen en rusthuizen volstaat om dat te beseffen.

De Vlaamse inburgeringstrajecten, waarbij nieuwkomers onze taal en enkele cruciale basisvaardigheden leren, zijn daarbij cruciaal. Minister Somers zorgt voor een efficiënte toepassing van deze trajecten.

Inburgering en de participatie van nieuwkomers in de samenleving en op de arbeidsmarkt zijn cruciale elementen voor een positieve integratie. Een job is de beste garantie op zelfredzaamheid en emancipatie daarom moeten alle inburgeraars meteen aan de slag. Om dat te bereiken moet er bij de begeleiding van nieuwkomers een sterkere klemtoon komen op het begeleiden naar een job. Nederlands leren of opleidingen volgen zijn uiteraard belangrijk, maar mogen niet weerhouden dat mensen al aan de slag gaan. De inburgerinsgtrajecten moeten daarom voldoende flexibel georganiseerd worden, zodat mensen die al werken ze ook kunnen volgen.

Tenslotte is aandacht voor onze waarden en normen ook een belangrijk element binnen inburgering. Die krijgen een prominentere plaats in de inburgeringstrajecten, in de vorm van “burgerschapslessen”. De individuele vrijheid, scheiding tussen kerk en staat, de gelijkheid van man en vrouw, de vrijheid van meningsuiting, democratische besluitvorming, de rechtstaat en de voorrang van de wet op religieuze regels. Ze vormen de sokkel waarop onze diverse samenleving is gebouwd. Ze garanderen de vrijheid van elk van ons om het eigen leven zelf vorm te geven. Omdat we ze zo essentieel vinden, wil Open Vld ook mensen die nog geen verblijfstitel hebben al wegwijs maken in onze waarden en normen. Mensen die hier internationale bescherming vragen, moeten vaak meerdere maanden wachten op een beslissing over hun verzoek. In die periode verblijven ze in ons land. Daarom is het ook voor hen belangrijk dat ze al vertrouwd worden gemaakt met onze fundamentele spelregels. Ook hen willen we burgerschapslessen geven.