Infrabel wil de komende jaren heel wat spoorwegovergangen sluiten, om ongevallen te voorkomen en om kosten te besparen. Die sluitingen hebben een impact op de lokale mobiliteit. “Inwoners die verder moeten omrijden, buurten die gesplitst worden…: dat zijn lastige scenario’s”, schetst Kamerlid en mobiliteitsexperte voor Open Vld Marianne Verhaert. Ondanks de lokale impact worden gemeentebesturen amper gehoord. “Laat staan dat ze een echte stem krijgen in de afschaffing, terwijl dit toch een grote impact kan hebben op het dagelijks leven”, stelt Verhaert. Met een wetsvoorstel wil zij die inspraak van burgers en gemeenten nu wettelijk verankeren.
Overwegen zijn kritieke punten op het spoorwegnet. Een defect of een ongeval aan een overweg heeft een grote impact op het spoorverkeer. Het treinverkeer moet worden stilgelegd, met vaak veel vertraging tot gevolg. Een ongeval op een overweg eist ook al te vaak een zware tol. Zo waren er in 2020 23 ongevallen aan overwegen waarbij 9 doden en 4 zwaargewonden te betreuren vielen. “Overwegen zijn inderdaad een potentieel gevaar. Zeker wanneer de weggebruiker onvoldoende beseft welke gevaren er aan een overweg zijn en er zijn gedrag niet aan aanpast”, vertelt Marianne Verhaert. “Technische problemen aan overwegen hebben ook een belangrijke bijdrage in de slechte stiptheidscijfers. Het is dus logisch dat Infrabel het aantal overwegen wil beperken. Voor de veiligheid en voor de stiptheid”, aldus Verhaert.
Zo schafte Infrabel sinds 2005 395 overwegen af. Om te bepalen welke overwegen best worden afgeschaft hanteert Infrabel een zogenaamde “afschaffingscoëfficiënt” die gebaseerd is op het aantal ongevallen, het risico op ongevallen en het effect op de stiptheid van een overweg. Volgens Infrabel gebeurt het afschaffen van een overweg steeds in overeenstemming met het lokaal bestuur en in samenspraak met omwonenden en gebruikers. De realiteit op het terrein blijkt evenwel anders te zijn. “Veel lokale besturen en omwonenden worden door Infrabel vaak voor voldongen feiten geplaatst. Zo werd in mijn gemeente de medewerking voor de aanleg van een fietssnelweg afhankelijk gesteld van de voorafgaandelijke goedkeuring van een streefbeeldstudie over de verschillende overwegen in onze gemeente. We werden met de rug tegen de muur gezet”, getuigt Verhaert, die ook burgemeester van de gemeente Grobbendonk is.
Openbaar onderzoek
De Kamer veroordeelde de praktijken van Infrabel al meermaals via resoluties. “Maar dat maakte weinig indruk op het staatsbedrijf. Met het wetsvoorstel willen wij Infrabel wettelijk verplichten om de gemeente te betrekken bij het afschaffen van een overweg”, verduidelijkt Verhaert. Zo moet de gemeente een advies geven en is ze gelast een openbaar onderzoek naar de afschaffing van de overweg te organiseren.
“Het afschaffen van een overweg heeft een stevige impact op de mobiliteit, op de verkeersveiligheid en het dagelijks leven van omwonenden. Omrijdbewegingen voor motorvoertuigen als gevolg van het afschaffen van een overweg kunnen hinderlijk zijn, maar zijn niet onoverkomelijk. Voor landbouwers en zeker voor zwakke weggebruikers kunnen de gevolgen evenwel veel groter zijn. Het is dan ook hoogtijd dat de gemeentebesturen en betrokken inwoners een volwaardige stem krijgen aan tafel met Infrabel,” besluit Verhaert.
SHARE