Volgens cijfers van de parketten waren er in 2012 ongeveer 12.000 dossiers van aanranding of verkrachting. De slachtoffers lijden niet alleen morele schade, maar lopen in 1 op de 100 gevallen ook het risico op een virale besmetting met HIV of hepatitis. “Daarom worden deze slachtoffers onmiddellijk preventief behandeld met bijvoorbeeld aidsremmers. Maar deze medicatie kan zware bijwerkingen hebben en jaagt de sociale zekerheid op kosten ten belopen van €1.100 per maand per patiënt”, weet Van Cauter. “Bovendien blijven slachtoffers zeer lang in het ongewisse over hun gezondheid gezien het detecteren van een besmetting twee weken tot drie maanden kan duren. Een ondraaglijke onzekerheid. En dit alles omdat we vermoedelijke daders niet kunnen opleggen zich op HIV en andere aandoeningen te laten testen.”
Verplichte bloed- of speekseltest
Met haar wetsvoorstel wil ze die test verplicht opleggen. Niet alleen bij verkrachtingszaken, maar ook bij andere strafbare feiten, zoals bijt- en prikincidenten die bijvoorbeeld voorkomen bij uitwijzingen door de dienst Vreemdelingenzaken of bij artsen en verplegend personeel.
"Uitgangspunt is dat de verdachte vrijwillig meewerkt aan een bloedafname. Maar bij weigering kan de procureur des Konings een bevel geven een hoeveelheid wangslijmvlies af te laten nemen, na toestemming van de onderzoeksrechter”, verduidelijkt het liberale Kamerlid. “We kiezen bij weigering bewust voor een speekseltest, die overigens enkel HIV en niet hepatitis kan opsporen. Zo vermijden we het risico op besmetting van de bloedafnemende arts of begeleidend justitie- en politiepersoneel bij weerbarstigheid van de verdachte.”
Het is niet de bedoeling strafrechtelijke gevolgen aan de analyseresultaten te verbinden, want volgens medici is moeilijk om aan te tonen of de verdachte de besmetting heeft overgebracht op het slachtoffer. “Wel kunnen we het lijden van slachtoffers zoveel mogelijk beperken door hen niet aan onnodige medicatie bloot te stellen wanneer blijkt dat er geen gevaar voor besmetting is”, aldus Van Cauter. Het is overigens aan de regering om in een KB vast te leggen welke aandoeningen allemaal kunnen worden getest, naast HIV en hepatitis.
Proefproject in Gent
Vandaag loopt er al een proefproject in het gerechtelijk arrondissement Oost-Vlaanderen, afdeling Gent. De onderzoeksrechter of parketmagistraat kan de politie verzoeken de vermoedelijke dader vrijwillig een bloedtest te laten afnemen. Het zich al dan niet laten testen heeft geen enkele invloed op de rechtsgang en informatie erover wordt niet opgenomen in het gerechtelijk dossier.
“De eerste resultaten van dit proefproject zijn positief. Gelukkig stemt een groot deel van verdachten in met een bloedafname”, weet Van Cauter. “Met dit voorstel voorzien we een wettelijk kader, en versterken we de rechten en positie van het slachtoffer aanzienlijk. De periode van onzekerheid wordt tot een minimum beperkt en nodeloze en dure behandelingen worden vermeden”, besluit een tevreden Van Cauter, wiens wetsvoorstel uit 2013 na de unanieme stemming van vandaag spoedig wet kan worden.