Maurits Vande Reyde wil een subsidiestop: “Geef enkel nog subsidies wanneer maatschappelijke meerwaarde bewezen is.”
De Vlaamse overheid gaf in 2021 7,24 miljard euro subsidies aan bedrijven en verenigingen buiten de overheid, exclusief coronasteun. Dat is een stijging van 5,34 procent tegenover het jaar daarvoor. Dat blijkt uit een reeks parlementaire vragen van Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde.
Opvallend: bedrijven gaan met het gros van de subsidies aan de haal. Zij kregen in 2021 in totaal 4,68 miljard euro subsidies. De dienstenchequebedrijven zijn goed voor 1,55 miljard euro hiervan.
De subsidies aan VZW’s bedroegen 2,56 miljard euro. Het grootste deel daarvan ging naar welzijnsverenigingen (65,29 procent). In tegenstelling tot wat dikwijls aangenomen wordt, zijn cultuurverenigingen niet de grootste subsidieontvangers. Het aandeel van cultuur, jeugd, sport en media in de totale subsidiepot bedraagt slechts 6,53 procent.
De Vlaamse overheid blijft duidelijk een ‘subsidieoverheid’, zegt Vlaams Parlementslid Vande Reyde: “Niet alle subsidies zijn slecht. Sommigen hebben een belangrijke rol, zoals bijvoorbeeld innovatiesteun of zorg. Maar het blijft een enorm inefficiënt systeem. Er gaan te veel subsidies naar nutteloze zaken, zoals afgelaste festivals, religie en bedenkelijke opleidingen. De budgetten zijn bovendien enorm versnipperd. Niemand kan daardoor nagaan of ze efficiënt ingezet worden om de beoogde doelstellingen te bereiken. Dikwijls worden subsidies gegeven omdat dat nu eenmaal de gewoonte is. Zelden worden ze geschrapt of anders ingezet. Dat moet anders.”
Vande Reyde pleit ervoor om af te stappen van het automatisch verlengen van subsidies. Hij denkt daarvoor aan de algemene invoering van zogenaamde spending reviews, waarbij subsidies enkel nog toegekend worden wanneer wetenschappelijk aangetoond kan worden dat ze het beoogde effect bereiken. Subsidies die niet het beoogde resultaat halen moeten verdwijnen.
“Het is zelfs zo erg dat niemand binnen de Vlaamse overheid nog weet waar alle subsidies heengaan. Momenteel wordt daarvoor een subsidieregister uitgebouwd dat alle subsidies globaal in kaart brengt per begunstigde en voor alle beleidsdomeinen. De lancering ervan is echter al enkele keren uitgesteld. Zo’n subsidieregister is broodnodig en moet er snel komen”, aldus Vande Reyde.
Daarnaast wil Vande Reyde een groter kerntakendebat binnen de overheid: “De Vlaamse overheid zou zich enkel moeten bezighouden met dingen die echt belangrijk zijn, zoals onderwijs en welzijn. Nu wil de overheid te veel dingen doen, waardoor niets nog goed gebeurt. Dat er miljoenen worden uitgegeven aan everzwijn- en hamstercoördinatoren, religie en festivals krijg je niet meer uitgelegd aan de Vlaming die moeite heeft om zijn of haar energiefactuur te betalen.”
Vande Reyde is tenslotte ook niet blind voor de vele subsidies die naar bedrijven gaan. “Eigenlijk is dat een compensatie voor de torenhoge belastingen, bijvoorbeeld deze op arbeid. Maar ook deze subsidies aan ondernemingen zijn dikwijls inefficiënt. Bedrijven die de weg weten te vinden hebben altijd een voordeel bij het binnenhalen van subsidies. Bovendien zijn er de laatste jaren ook heel wat fraudedossiers opgedoken. Daarom zou het beter zijn als die gigantische berg van 4,68 miljard euro aan subsidies wordt omgezet in een algemene lastenverlaging voor alle ondernemers”, besluit Vande Reyde.