Niet de NAVO-norm maar wat Europa ermee doét, zal het verschil maken
Volgende week zal de NAVO-norm voor defensie verhoogd worden. Wat jarenlang ondenkbaar was, wordt plots de nieuwe realiteit. De wereld is veranderd, veiligheid is niet meer vanzelfsprekend. Het is hard ontwaken na decennia van vrede op Europees grondgebied. De nieuwe realiteit maakt pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk en kwetsbaar Europa is in een snel veranderende wereld.
Niet alleen méér, maar ook slim investeren
De Belgische regering zal zich “niet verzetten” tegen de 5%. Maar ze blijft bijzonder vaag over het hoe, wat en waarin ze zal investeren. Terwijl het net daarover moet gaan. Meer investeren in onze veiligheid is nodig, daar bestaat geen twijfel over. Meer geld is echter niet automatisch gelijk aan meer slagkracht. Integendeel. We moeten niet alleen meer investeren, we moeten het ook slimmer doen. Dit is hét moment om de juiste strategische keuzes te maken, en die moeten Europees zijn.
Als elke lidstaat 5% van zijn bbp gebruikt voor zijn eigen prioriteiten, eigen aankopen, eigen strategie … leidt dit tot nog meer versnippering. Vandaag is de Europese defensiemarkt ongelofelijk inefficiënt: 17 soorten tanks, 29 fregattypes, twee concurrerende gevechtsvliegtuigprogramma’s. Een kat vindt er haar jongen niet in terug. We hebben nood aan een geïntegreerde aanpak. Van de Belgische KMO in radarsystemen tot de Franse vliegtuigbouwer, iedereen moet deel uitmaken van een strategisch gecoördineerde, Europese productieketen. Alleen zo realiseren we schaalvoordelen, technologische voorsprong én strategische autonomie.
Een derde van NAVO-norm collectief investeren
Net daarom moeten de EU-lidstaten binnen de NAVO afspreken om een vast percentage van hun defensiebudget – bijvoorbeeld een derde van die nieuwe NAVO-norm – collectief te investeren. In gezamenlijke aankopen, collectieve training, gedeelde infrastructuur, technologische innovatie en strategische productie. En dat alles in Europa zelf. De Europese Commissie heeft al kleine stappen gezet door aankoopdoelstellingen vast te leggen voor Europese defensiematerieel. Maar dit blijft vrijblijvend zolang er geen afdwingbaar engagement is van de lidstaten om echt samen te investeren.
Intussen vallen Russische hackers steeds vaker onze overheden, bedrijven en media aan. Geen tanks op de Grote Markt, maar de hybride oorlog is volop bezig. Investeren in cyberveiligheid is even noodzakelijk als in munitie. De urgentie is in feite nog groter. Ook daarvoor is Europese samenwerking noodzakelijk.
Europese Defensie Unie eindelijk tastbaar maken
Gezamenlijke investeringen moeten ook eerlijk verdeeld worden. België zal zich moeten positioneren in een steeds competitiever Europees defensielandschap. Dat betekent hard werken aan industriële verankering, deelname aan gezamenlijke programma’s en slimme specialisatie. We mogen daar niet naïef in zijn: wie geen plaats opeist, zal ook geen contracten krijgen.
Europa krijgt met deze NAVO-norm een unieke hefboom in handen. Dit is Europa’s kans om zelf verantwoordelijkheid op te nemen, niet uit anti-Amerikaanse reflex, maar omdat een volwassen continent zich niet eeuwig kan verschuilen achter een ander. Een Europese defensienorm is noodzakelijk om van de loze belofte van een Europese Defensie Unie eindelijk een tastbaar project te maken. NAVO blijft de ruggengraat van onze verdediging. Maar zonder een sterke, coherente Europese spiermassa blijven we kwetsbaar en afhankelijk. Zorg ervoor dat die extra miljarden samen, met visie, slim, efficiënt, transparant en – bovenal – Europees worden geïnvesteerd.
Eva De Bleeker & Kjell Vander Elst