Recht op vergissen verankeren bij Vlaamse overheid
Jaarlijks worden duizenden Vlamingen hard aangepakt voor een vergissing die ze maakten in contact met de overheid. Open Vld wil daar komaf mee maken. Vlaams Parlementslid Tom Ongena pleit voor een algemeen recht op vergissen, zodat iedereen een fout recht kan zetten zonder meteen gestraft te worden. Dit voorstel zet de mens weer centraal in de administratie en dwingt de overheid tot redelijkheid en vertrouwen.
De Vlaamse administratie is vaak meedogenloos voor burgers die een vergissing maken. Een erfenisaangifte verkeerd ingevuld, een vakje vergeten, een foutief rekeningnummer… het kan iedereen overkomen. Maar de gevolgen zijn disproportioneel: boetes tot 20%, verlies van rechten, maandenlange procedures. Jaarlijks krijgen meer dan 3.000 Vlamingen een boete voor een fout in de erfenisaangifte, zelfs al zit de Vlaamse overheid vaak zelf al op de juiste informatie. Niet enkel in fiscale aangelegenheden begaan burgers of rechtspersonen vergissingen. Zo schetst de Vlaamse Ombudsdienst in haar jaarrapport 2024 een geval van een kandidaat-huurder voor een sociale huurwoning die geen aanspraak kan maken op een huurpremie omdat hij per vergissing niet bij de domiciliemaatschappij werd ingeschreven. Er werd evenwel geen rekening gehouden met de vaststelling dat deze persoon al 4 jaar (!) op de wachtlijst voor een sociale woning stond.
Vergissen is nochtans menselijk. In een complexe administratieve jungle waar regels vaak ondoorzichtig en automatisch toegepast worden, is het onvermijdelijk dat mensen fouten maken. De huidige Vlaamse Regering doet echter alsof elke fout fraude is. Ze behandelt burgers als potentiële tegenstanders, niet als partners. Dit zet de vertrouwensrelatie tussen overheid en burger zwaar onder druk.
De Vlaamse Regering onder N-VA, CD&V en Vooruit blijft ondertussen gewoon voortdoen: meer regels, meer automatische boetes, meer kafka. In plaats van mensen te helpen bij administratieve fouten, zorgt ze ervoor dat mensen verdwalen in het systeem. Dit is het gevolg van een bewuste politieke keuze: deze regering vertrekt niet van vertrouwen, maar van wantrouwen.
Volgens Open Vld kan dat anders. De partij kiest radicaal voor vertrouwen en een Vlaamse overheid die burgers en ondernemers als bondgenoten ziet. Wie een administratieve fout maakt zonder kwade bedoelingen, moet eerst de kans krijgen om deze te corrigeren. Ambtenaren moeten mensen helpen in plaats van bestraffen. Daarom stelt Open Vld een decretaal verankerd recht op vergissen voor, dat van toepassing is op alle interacties met de Vlaamse overheid, geïnspireerd op het Franse model: wie zich voor het eerst en te goeder trouw vergist, moet zonder gevolgen kunnen rechtzetten. Uiteraard blijven fraude en misbruik uitgesloten, maar menselijke fouten moeten menselijk behandeld worden.
Open Vld stelt concreet voor om in overleg met de ombudsdiensten een toetsingskader uit te werken dat de toepassing van het recht op vergissen helder afbakent. De wettelijke verankering moet gebeuren via een aanpassing van het Bestuursdecreet, zodat het recht op vergissen geldt voor alle entiteiten binnen de Vlaamse overheid. Voor de praktische toepassing moeten duidelijke omzendbrieven volgen die zorgen voor werkbaarheid en rechtszekerheid voor zowel ambtenaren als burgers. Ten slotte moet jaarlijks in het Vlaams Parlement geëvalueerd worden hoe het recht op vergissen wordt toegepast, waar knelpunten liggen en waar verdere verfijning nodig is.
Vlaams Parlementslid Tom Ongena: “Het is onaanvaardbaar dat een kleine administratieve vergissing leidt tot zware boetes of verlies van rechten. Een overheid die het goed meent, vertrouwt haar burgers. Met dit recht op vergissen willen we de Vlaamse administratie hervormen tot een menselijkere, rechtvaardigere en klantvriendelijke overheid. Het wordt tijd dat deze regering stopt met straffen en eindelijk begint met helpen.”