Schrap EPB-boetes na tegenslag
Wie zijn Energieprestatie en Binnenklimaat (EPB) te laat heeft aangegeven, omdat de woning niet is afgewerkt vanwege een scheiding of andere tegenslag, krijgt daar vandaag fikse boetes voor. Open Vld wil de regels aanpassen, zodat mensen die bouwen of verbouwen niet langer onnodig gestraft worden wanneer ze, door omstandigheden buiten hun wil, hun woning niet kunnen afwerken. Met een zeer eenvoudig maar doeltreffend voorstel van decreet wil Vlaams Parlementslid Marianne Verhaert de termijn voor EPB-aangifte bij overmacht schrappen en zo een einde maken aan deze miserieboetes. Het voorstel werd echter weggestemd door de meerderheidspartijen. Verhaert: “Niemand kiest ervoor om zijn bouw langer dan vijf jaar in de steigers te hebben staan. Dat is altijd het gevolg van tegenslag. Blijkbaar wil de Vlaamse Regering miserie blijven beboeten.”
Je moet het maar meemaken. Je begint aan een bouw- of verbouwproject met je partner, maar door omstandigheden of zelfs door de werken zelf raakt je relatie in het slop en komt het tot een scheiding. Of: je aannemer gaat failliet, jij of je partner wordt ernstig ziek, en je kunt de verbouwing niet verderzetten. Allemaal situaties die dagelijks voorkomen en iedereen kunnen overkomen. Het gevolg? Je woning raakt niet op tijd af.
Alsof je miserie nog niet groot genoeg is, komt de Vlaamse overheid je daar ook nog eens voor beboeten. Want wie in Vlaanderen bouwt of verbouwt, moet namelijk voldoen aan de zogenaamde EPB-regelgeving, die staat voor Energieprestatie en Binnenklimaat. Die regelgeving is belangrijk om woningen energiezuiniger te maken, maar houdt ook in dat binnen een termijn van vijf jaar na de vergunning een EPB-aangifte moet worden ingediend. Die aangifte toont aan dat het gebouw aan de energienormen voldoet. Wordt dat niet op tijd gedaan, dan volgt een boete.
Op zich is een termijn van vijf jaar voldoende voor de meeste bouwprojecten. Toch zijn er situaties waarin mensen hun woning niet tijdig kunnen afwerken: door een faillissement van de aannemer, een juridisch dispuut waardoor de werken stilvallen, of dus bijvoorbeeld een pijnlijke (v)echtscheiding. Die situaties zijn vaak overmacht. Niemand kiest ervoor om zo lang met een bouwproject te blijven zitten. Toch deelt het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) sinds kort opvallend meer boetes uit: van 2.709 in 2023 naar 5.204 in 2024. Dat is bijna een verdubbeling. De Vlaamse Ombudsvrouw waarschuwde al voor de verregaande gevolgen die dit heeft voor Vlamingen in deze situatie, en vroeg om de boetes aan te pakken. Ze zei toen: “We steunen correcte handhaving, maar vinden dat burgers met tegenslag geen boetes zouden moeten krijgen. Zij hebben behoefte aan perspectief, niet aan boetes.”
Dit zorgt echter niet enkel voor frustratie bij particulieren, het is ook inefficiënt beleid. Mensen worden gedwongen een EPB-aangifte in te dienen voor een woning die soms nog niet eens bewoonbaar is. En zelfs wie al een boete betaalt, blijft verplicht de aangifte alsnog in te dienen. Dat leidt tot administratieve overlast en extra kosten, zonder dat het de klimaatdoelstellingen vooruithelpt. Want je moet de boete betalen, of je nu alsnog maatregelen neemt of niet.
Vlaams Parlementslid Marianne Verhaert stelt daarom voor om het tweede lid van artikel 11.1.8, §1 van het Energiedecreet te schrappen. Daardoor vervalt de verplichte vijfjaarstermijn voor de indiening van de EPB-aangifte. Die zou daardoor pas verplicht zijn zodra het gebouw effectief in gebruik is, of de werken voltooid zijn. Een zeer eenvoudige en efficiënte aanpassing, en een goed voorbeeld dat we écht wel met minder regels kunnen.
Alleen stemden de meerderheidspartijen het voorstel van Verhaert weg in de commissie Wonen en Energie van het Vlaams Parlement. De meerderheidspartijen, die eerst niet in aantal waren en daarom de boel probeerden te vertragen en zelfs dreigden de zaal te verlaten om een stemming te blokkeren, gaven geen enkel antwoord op de vraag van Verhaert om mee te werken aan een oplossing. Ondanks grote aankondigingen over administratieve vereenvoudiging, blijft men als puntje bij paaltje komt steken in de drang om alles in regeltjes te gieten. Wanneer men de kans krijgt om regels te schrappen, regels die dan nog eens voor veel miserie zorgen, laat men die schieten en stemt men ervoor om ze te behouden.
Vlaams Parlementslid Marianne Verhaert: “Wij kiezen voor gezond verstand. Mensen die door omstandigheden hun woning niet kunnen afwerken, moeten geholpen worden, niet beboet. De Vlaamse regelzucht maakt van bouwen en ondernemen een nachtmerrie. Voor bijvoorbeeld een koppel dat scheidt en hun woning niet meer afgewerkt krijgt, mag je dat letterlijk nemen. Met dit eenvoudig en doeltreffend voorstel willen we komaf maken met deze miserieboetes, zoals ook de Vlaamse Ombudsvrouw vraagt. De meerderheid kijkt weg en stemt voor het behoud van die boetes. Onbegrijpelijk.”
Alle oppositiepartijen steunden het voorstel van Verhaert.