Verschillende sectoren slaan alarm over het grote tekort aan arbeidskrachten. De reeds structurele krapte op de arbeidsmarkt wordt nu verergerd door de vierde coronagolf die gepaard gaat met een forse uitval van werknemers en dit in de drukke eindejaarsperiode. Vlaams parlementslid Tom Ongena en Kamerlid Tania De Jonge: 'Als we niet dringend in actie komen, zitten we straks met lege winkelrekken of bedrijven die moeten sluiten. Het huidige personeelstekort is trouwens een opportuniteit voor werkzoekenden. Nu onze arbeidsmarkt in brand staat, hebben ze geen excuus meer om jobaanbiedingen te weigeren.' Open Vld stelt daarom een spoedplan voor met maatregelen die op korte termijn implementeerbaar zijn om de nijpende tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken.
Het plan pleit voor vier dringende ingrepen, drie op federaal niveau en één op het niveau van de deelstaten. Deze zorgen ervoor dat de winkels, supermarkten, zorginstellingen en bedrijven doorheen de drukke eindejaarsperiode kunnen blijven draaien.
Versoepel tijdelijk de inzet van flexi-jobbers
Het systeem van flexi-jobs laat werknemers en gepensioneerden toe om voordelig een centje bij te verdienen. Ze betalen namelijk geen sociale bijdragen en belastingen op het loon, de vergoedingen en eventueel vakantiegeld dat ze voor flexiwerk krijgen. Ook voor de werkgevers is het een aantrekkelijk statuut, doordat ze op het netto-loon van de flexi-jobber enkel een bijzondere werkgeversbijdrage van 25% betalen aan de RSZ.
Het inzetten van flexi-jobs zou in sectoren die in de eindejaarsperiode zullen kreunen onder acute tekorten, de druk op het personeel kunnen doen afnemen.
Maar er zijn twee belangrijke voorwaarden verbonden aan het inzetten van flexi-jobbers die tijdelijk opgeheven moeten worden.
Ten eerste, laat flexi-jobs tijdelijk toe in alle sectoren. Op dit moment is het enkel in de horeca, de retail en de kappers- en schoonheidssalons mogelijk om een flexi-job in te vullen. Maar ook in de zorg, de bouw, de industriële productie enzovoort dreigt een grote schaarste aan personeel. De beperking op het inzetten van flexi-jobs moet tot half 2022 (30 juni) worden opgeheven.
Ten tweede, hef tijdelijk de voorwaarde van 4/5 tewerkstelling op voor werknemers die een flexi-job uitoefenen. De wet bepaalt dat enkel werknemers die (recent) minstens vier vijfde hebben gewerkt bij een andere werkgever, in aanmerking komen voor flexi-werk. Omdat de nood zo hoog is moeten tijdelijk ook mensen die bijvoorbeeld halftijds aan het werk zijn of werkloos zijn een flexi-job kunnen uitoefenen.
Geef jobstudenten meer mogelijkheden om bij te springen
De extra helpende handen van jobstudenten zijn ook in 'normale' tijden welkom om pieken op te vangen of afwezigheden in te vullen in vakantieperiodes. Dat geldt des te meer voor de drukke eindejaarsperiode die er aan komt, met vele werknemers die wegens corona en opvang van de kinderen afwezig zullen zijn.
Maar er staat een rem op het inzetten van jobstudenten die Open Vld tijdelijk wil lossen. We vragen dat de uren die de student vóór en na het einde van het jaar presteert (laatste kwartaal van 2021 en eerste kwartaal van 2022), niet meetellen voor het jaarlijks maximum aantal uren studentenarbeid met verminderde sociale bijdragen (475). De regering nam deze maatregel al eerder tijdens deze crisis. Met de lastige weken in het vooruitzicht moet ze ook gelden voor de komende periode. Het overschrijden van de 475 uur mag evenmin gevolgen hebben voor de kinderbijslag.
Sta toe dat tijdelijk werklozen bij een andere werkgever een handje toesteken
Op dit moment zijn honderdduizenden werknemers in tijdelijke werkloosheid, vaak omwille van overmacht door corona. De geldende regelgeving bepaalt dat zij in de periode van tijdelijke werkloosheid weliswaar occasioneel of in vast dienstverband voor een andere werkgever kunnen werken of een flexi-job uitvoeren, maar ze verliezen in dat geval hun werkloosheidsuitkering.
Dat moeten we aanpassen want de noden zijn te hoog om mensen die perfect kunnen werken, thuis te laten zitten. Open Vld wil dat het mogelijk wordt om bij een andere werkgever aan de slag te gaan in een periode van tijdelijke werkloosheid en de inkomsten uit die job te cumuleren met behoud van 25% van de uitkering.
Activeer de beschikbare arbeidsreserve snel naar sectoren met acute personeelstekorten
Vlaanderen heeft een arbeidsmarkt die nog nooit zo krap is geweest. Toch wordt de Vlaamse arbeidsmarkt uitgesproken geconfronteerd met deze werkgelegenheidsparadox: afgelopen jaar ontving de VDAB een recordaantal van meer dan 350.000 vacatures (een stijging van liefst 45% tegenover 2020!), maar tegelijkertijd hebben we nog 180.823 werklozen (cijfer november 2021), waarvan 79.48 kort- en 64.737 middengeschoolden. 68.817 werkzoekenden zijn bovendien langer dan 2 jaar werkloos.
Nu doet er zich een acuut personeelstekort op de arbeidsmarkt voor, waar zich heel wat werkgelegenheidskansen voordoen voor kort- en middengeschoolden. Daarom beroepen we ons op de VDAB om op zeer korte termijn met méér dan bekwame spoed een stevig tandje bij te steken om de vele kort- en middengeschoolde werkzoekenden te matchen met de vele vacatures die bijzonder snelle invulling behoeven.
Concreet zien er vijf prioritaire werven voor de VDAB én haar private partners:
- Maak een snelle scan van de officiële werkzoekenden, ga na wie meteen inzetbaar is in de noodlijdende sectoren die aankijken tegen een acuut personeelstekort, én start met een onmiddellijke activering door middel van het aanbieden van sollicitatieopdrachten om vraag en aanbod te matchen.
- Conctacteer meteen tijdelijke werklozen en vraag hen of ze bereid zijn tijdelijk in te springen in sectoren als de retail en de voedingsnijverheid die aankijken tegen piekmomenten in deze eindejaarsperiode.
- Ontwikkel snel een outreachende actie om niet-actieven te bereiken en aan te sporen om in deze eindejaarsperiode aan de slag te gaan. In eerste instantie wordt gedacht aan SWT'ers, thuiswerkende ouders, wijkwerkers, vroegtijdige schoolverlaters (NEET-jongeren) en gepensioneerden.
- Doe een beroep op de interimsector, die gespecialiseerd is in bemiddelingsopdrachten voor tijdelijke werkvermeerdering, om vanuit hun arbeidsreserves snel uitzendkrachten te bemiddelen naar openstaande vacatures in de retail, de voedingssector en andere sectoren met een acuut personeelstekort.
- Zet in op interregionale mobiliteit en werk samen met Forem en Actiris om Franstalige en Brusselse werkzoekenden vacatures in Vlaanderen te laten invullen.
Naast deze positieve acties rond arbeidsbemiddeling wordt van de VDAB een kordaat controle- en handhavingsbeleid verwacht, niet als doel op zich maar wel als logisch sluitstuk van een effectief activeringsbeleid. Wanneer de arbeidsmarkt in brand staat en er lege winkelrekken of bedrijfssluitingen dreigen, hebben werkzoekenden die in aanmerking komen voor de betreffende jobs geen excuses meer om jobaanbiedingen te weigeren.
Daarom wordt verwacht dat VDAB consequent toekijkt op de werkbereidheid van de werkzoekenden die naar sollicitatieopdrachten worden gestuurd en zich niet beperkt tot transmissies van werkzoekenden die niet komen opdagen na een uitnodiging bij een bemiddelaar. Van werkgevers wordt verwacht dat ze duidelijke sollicitatiefeedback geven wanneer werkgevers geconfronteerd worden met werkonwillige sollicitanten. Op die manier kunnen de VDAB-bemiddelaars transmissies aan de controledienst bezorgen die hier de gepaste opvolging kan aan geven.
SHARE