Begin 2015 werden onze militairen in het kader van operatie Operatie Vigilant Guardian (OVG) de straten op gestuurd om de politie bij te staan, naar aanleiding van de terroristische dreiging en aanslagen. Nu is beslist dit af te bouwen en de militairen van straat te halen. “Een goede zaak. Onze militairen horen niet in de straat, tenzij in zeer uitzonderlijke omstandigheden”, stellen Kamerleden Pillen en Vandenput (Open Vld). Maar ook tijdens deze uitzonderlijke omstandigheden is er geen sluitend juridisch kader voor de militairen op straat. “Zo mogen ze bepaalde taken niet uitvoeren, denken we aan identiteitsgegevens opvragen. Als het in de toekomst opnieuw nodig zou blijken dat onze militairen de straat op moeten, dan is een juridische omkadering hoogst noodzakelijk. Wij roepen de minister op hier werk van te maken”, stellen de liberale Kamerleden.
Op 17 januari vierde Operatie “Vigilant Guardian” in alle stilte zijn zesde verjaardag. Begin 2015 werden onze militairen in het kader van deze operatie de straten op gestuurd om de politie bij te staan, naar aanleiding van de terroristische dreiging en aanslagen. “Al reeds lange tijd ijverde ik in het parlement om deze operatie stop te zetten. Het is dan ook goed dat dit nu is gebeurd. Openbare orde en veiligheid zijn een kerntaak van de politiediensten, zij kregen hiervoor een specifieke opleiding. Dit is geen taak voor militairen”, stelt Tim Vandenput.
Actie regering
De liberale Kamerleden benadrukken dat de militairen bijzonder werk hebben geleverd en willen hen dan ook uitdrukkelijk bedanken voor de inzet. Pillen en Vandenput erkennen dat militairen op straat in uitzonderlijke omstandigheden mogelijks noodzakelijk kunnen zijn, bijvoorbeeld wanneer de dreiging erg groot is. Wel ijveren zij duidelijk voor een aangepast juridisch kader dat duidelijk de taken van die militairen omlijnt. “We zijn verplicht om de inzet van militairen juridisch af te dekken. Een belangrijke uitdaging heeft betrekking op de taken die zij mogen uitvoeren: Wat als je als militair op de uitkijk staat voor terroristen en er onder je ogen een gauwdief of nog erger een aanranding plaatsvindt? Mag je optreden? Met geweld?”, stellen de Kamerleden. Het zijn vragen waarop het antwoord momenteel onduidelijk is. “Wij vragen dan ook dat de regering hierin initiatief neemt, zo dat er een duidelijk omschreven kader klaarligt voor het geval de aanwezigheid van de militairen nog eens noodzakelijk zou zijn. We moeten hier nù handelen, zodat we voorzien zijn op die uitzonderlijke omstandigheden wanneer die zich voordoen”, stelt Pillen.
Want de vaststelling is eenvoudig: in tegenstelling tot de politie hebben militairen geen sluitend juridisch kader voor hun handelingen in het kader van ordehandhaving op eigen grondgebied. “We sturen zwaar bewapende militairen in opdracht van de overheid de straat op zonder een juridisch kader te regelen over hun rechten en plichten én die van de burgers. Een wetgevend initiatief moet hieromtrent door de minister geworden worden”, stellen Pillen en Vandenput.
Inspiratie kunnen we halen in het buitenland. Frankrijk, waar het plan ‘Vigipirate’ meer dan 40 jaar oud is, verdient aandacht. Ook Australië nam een juridisch kader aan. “Bij uitblijven van een initiatief van de minister moet het parlement haar taak opnemen. We kunnen ons inspireren op buitenlandse voorbeelden maar evengoed op het interessante voorstel dat jurist Jens Claerman deed in zijn masterthesis: militairen die deelnemen aan dit soort operaties bevoegdheden toekennen die gelijkaardig zijn aan die van personen die lid zijn van de dienst Algemene Beveiliging, het nieuwste politiekorps, dat specifiek voor bewakingsopdrachten in het leven werd geroepen. Uiteraard horen zo’n missies voor militairen steeds beperkt te zijn in tijd en ruimte en is doorgedreven training een noodzaak”, stelt Pillen.
Als de beslissing ooit opnieuw genomen moet worden om wegens terreurdreiging onze militairen terug op straat te sturen, moet deze situatie duidelijk zijn. “Voor de militairen maar evenzeer voor de burgers die zij dienen te beschermen: in een democratische rechtstaat is rechtszekerheid essentieel”, besluiten Pillen en Vandenput.
Het opiniestuk van Jasper Pillen en Tim Vandenput verscheen eerder op knack.be. U kan het hier lezen.
SHARE