Hoewel er steeds meer singles zijn en ze proportioneel steeds meer bijdragen tot de schatkist maar ook het sociaal en maatschappelijk leven, houdt het beleid vandaag nog te vaak enkel rekening met gezinnen. Om dat te keren pleit Vlaams parlementslid Gwenny De Vroe (Open Vld) voor een singlescan die de problemen van singles beter in kaart brengt, een singlereflex om nieuw beleid singleproof te maken en een singleplan om bestaande ongelijkheden recht te zetten. De Vroe wil dat er onder meer wordt nagedacht over 0% registratierechten op de enige eigen woning, een meer rechtvaardige waterfactuur, het wegwerken van sociale, fiscale en andere obstakels voor woningdelen evenveel dienstencheques voor elk huishouden, …
Eén op de drie Vlaamse huishoudens bestaat vandaag uit één persoon. Volgens het Federaal planbureau zal het in 2060 gaan over 1 op de 2 Belgische huishoudens. Een deel van de verklaring is uiteraard de vergrijzing alsook een stijgend aantal echtscheidingen. Maar ook gaat het over mensen, en vrouwen in het bijzonder, die zelfstandiger leven omdat de maatschappij veranderd is en mensen niet meer afhankelijk zijn van partners. Vroeger werd je gewoon geacht op een bepaalde leeftijd te trouwen. Dat is vandaag niet meer zo.
Ondanks die veranderde maatschappelijke realiteit zijn onze regels niet helemaal mee geëvolueerd. Niet alleen hebben singles sowieso schaalnadelen en dus in verhouding hogere kosten, ze betalen ook nog eens proportioneel meer belastingen dan anderen. Denk aan taksen en retributies die forfaitair werken per huishouden. Ook op het lokale niveau zijn er daar voorbeelden van, zoals de vlakke provinciebelasting in Antwerpen of de huisvuilbelasting in sommige gemeenten. Met een belastingdruk van 52,6% spant de Belgische kinderloze single de kroon. België is daarmee het enige van alle OESO-landen dan single meer dan 50 procent belast.
Singlescan en singlereflex
Om Vlaanderen meer singlevriendelijker te maken wil Gwenny De Vroe daar verandering in brengen. Daarom stelt ze voor een singlescan te doen die een juist beeld schetst van de problemen waarmee singles geconfronteerd worden. Daarnaast wil ze ook een singlereflex. Wanneer er nagedacht wordt over nieuw beleid moet er rekening gehouden worden met wat de impact zou kunnen zijn voor singles. Het betrekken van singles bij het beoordelen van (voorgesteld) beleid kan daarbij helpen. De singlescan en singlereflex moeten op hun beurt leiden tot een singleplan dat al die ongelijkheden wegwerkt.
Singleplan
De Vroe ziet op een heel aantal domeinen ongelijkheden die moeten aangepakt worden. In haar conceptnota opent ze een aantal pistes.
Een eerste domein waar singles nadelen ondervinden is op het vlak van wonen. Betaalbaar wonen is voor iedereen een belangrijke bezorgdheid. Voor singles is dat niet anders en zelfs nog meer prangend. Alleen wonen is namelijk duur. Het is dus niet verwonderlijk dat singles naar nieuwe manieren zoeken om die kosten te drukken. Alleen worden nieuwe woonvormen, zoals samenhuizen of woningdelen vaak genekt door regels en ontstaan er zo grijze zones. Een van de best gekende discriminaties op het vlak van wonen is die van de waterfactuur. Het vaste gedeelte moet je als single alleen dragen. Daarom hoort dat gedeelte volgens De Vroe zo laag mogelijk te zijn. Maar ook de Vlaamse en lokale fiscaliteit helpt vandaag niet. Om die singlevriendelijker te maken suggereert De Vroe dat registratierechten op de enige woning op nul te zetten. Ook is het belangrijk dat sociale, fiscale en andere obstakels voor woningdelers worden weggewerkt.
Maar er zijn niet alleen ongelijkheden wat betreft de belasting op de bakstenen van een woning. Ook het runnen van een huishouden is voor singles anders dan voor koppels en gezinnen. Wanneer je met twee bent kan je met twee dienstencheques aanvragen. Nochtans is er quasi evenveel huishoudelijk werk en moet de single die alleen dragen. De Vroe pleit ervoor dat men het aantal dienstencheques vastlegt op niveau van huishouden in plaats van aantal personen binnen het huishouden.
De fiscaliteit is niet alleen bij leven nadeliger voor kinderloze singles, maar ook bij zorgbehoevendheid of overlijden. Binnen een familie kan je bepaalde zorgverloven opnemen. Soms hebben singles niemand die dat voor hen zou kunnen doen. In het regeerakkoord is er op genomen dat er via de vriendenerfenis een vriend als sociaal familielid kan worden aangeduid die als fiscaal bevoorrecht erfgenaam wordt behandeld. De Vroe pleit om van dat sociaal familielid een algemeen principe van te maken, zodanig dat die ook gebruik zou kunnen maken van een zorgverlof. Ook zouden verkrijgingen tussen de single en het sociaal familielid in de erfbelasting en schenkbelasting op dezelfde wijze belast moeten worden als de verkrijgingen in de rechte lijn”
Ook als het gaat over werk is er werk aan de winkel. Werk op maat, betekent ook werk op maat voor singles. Discussies over combinatie werk en privé gaan snel over de combinatie tussen werken en gezin. De Vroe vraagt meer aandacht voor singles in die discussies en pleit voor meer flexibiliteit voor iedereen op vlak van arbeidstijd en arbeidsplaats. Singles presteren doorgaans meer arbeidsuren en hebben daar dus extra baat bij. De Vlaamse Overheid moet volgens De Vroe een voorbeeld- en voortrekkersrol blijven opnemen.
Die zelfde aandacht moet er ook zijn bij mentaal welzijn, in het bijzonder voor eenzaamheid. Tot slot is er ook wel wat verschil in vrijetijdsbeleving zoals op restaurant of vakantie gaan. De Vroe wil dat er gesensibiliseerd wordt en dat samen met Horeca Vlaanderen wordt nagedacht over hoe singles ook in volle teugen in de horeca kunnen genieten. Dat kan zelfs letterlijk genomen worden. Soms gaat het inderdaad over heel kleine dingen zoals de mogelijkheid om te kunnen kiezen voor iets tussen één glas of een volledige fles wijn, want ook die kunnen het leven aangenamer maken.
De Vroe: “Er zijn steeds meer singles. Zij hebben evenveel recht op een goed en betaalbaar leven. Alleen moeten we daarvoor durven oude regels te herzien en oude systemen te herdenken want die houden vandaag nog te weinig rekening met die nieuwe maatschappelijke realiteit. We moeten de ongelijkheden in kaart brengen, ongelijkheden vermijden bij nieuw beleid en bestaande ongelijkheden wegwerken.”
SHARE