Bewoners die in hun gemeente een volksraadpleging willen organiseren, kunnen dat voortaan ook digitaal doen. Hiervoor kon men alleen schriftelijk een aanvraag tot raadpleging indienen en schriftelijk alle handtekeningen verzamelen. Voortaan kunnen beiden stappen volledig digitaal. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Somers: “Verplichten om schriftelijke handtekeningen te verzamelen voor een volksraadpleging is niet meer van deze tijd. Voortaan zal men ook digitaal handtekeningen kunnen verzamelen om een volksraadpleging aan te vragen.”
Een volksraadpleging kan in alle Vlaamse steden en gemeenten op initiatief van de gemeenteraad of op vraag van de inwoners van de gemeente georganiseerd worden. Wanneer inwoners hiervoor vragende partij zouden zijn, dienen ze voldoende handtekeningen te verzamelen, waarna ze een schriftelijke aanvraag moeten indienen bij het lokale bestuur. Er moet dan ook worden aangegeven welke vraag men wil voorleggen aan de bevolking. Deze moet concreet en ondubbelzinnig zijn. . Om een volksraadpleging te kunnen afdwingen, moeten er voldoende handtekeningen worden verzameld. Dit hangt af van het aantal inwoners:
- 20% van de inwoners in de gemeenten met minder dan 15.000 inwoners
- 3.000 inwoners in gemeenten met minstens 15.000 inwoners en minder dan 30.000 inwoners
- 10% van de inwoners in gemeenten met minstens 30.000 inwoners
Op vandaag moet dit verzoekschrift én de petitielijst met voldoende handtekeningen, samen met een begeleidende nota aangetekend verzonden worden aan het college van burgemeester en schepenen.
Hier zorgt de Vlaams minister van Binnenlands Bestuur voor een grondige versoepeling. Voortaan zullen burgers digitaal een verzoekschrift kunnen indienen én kunnen ze online handtekeningen verzamelen. Het is binnenkort ook toegelaten om fysieke met digitale lijsten te combineren.
Beveiligde zending
Anders dan bij de schriftelijke aanvraag, waarbij de controle op de handtekeningen aan de hand van het rijksregisternummer manueel moet gebeuren, is het voordeel van de digitale aanvraag dat de controle automatisch kan verlopen. Omdat er privacygegevens zoals namen en adressen worden doorgestuurd, moet dat wel in een beveiligde omgeving gebeuren. Maar vele lokale besturen beschikken daar al over.
Met deze hervorming maakt Somers het opstarten van een volksraadpleging makkelijker.
Bart Somers: “Technologie maakt meer democratie mogelijk. Daarom hebben we de drempel voor het aanvragen van een volksraadpleging willen verlagen. Het lokale bestuur is het beleidsniveau dat het dichtst bij de burger staat, en met de gedeeltelijke digitalisering van de volksraadpleging, maken we de afstand tussen bestuur en burger opnieuw een stukje kleiner.”
Vanaf 2025
De nieuwe regeling gaat in op 1 oktober 2023. Maar omdat 12 maanden voor de lokale of districtsverkiezingen, geen volksraadpleging mag worden georganiseerd, zal de nieuwe werkwijze ten vroegste in 2025 kunnen worden toegepast. Een volksraadpleging is niet bindend, wel raadgevend.
SHARE